ارزيابي آسيب پذيري آب هاي زيرزميني با استفاده از مدل دراستيك بر پايه GIS (منطقه مورد مطالعه: دشت دهگلان، استان كردستان)

Assessment of Groundwater Vulnerability Using a-GIS Based DRASTIC Model (Case Study: Dehgolan Plain, Kurdistan Province)

امروزه علاوه بر بهره برداري بي رويه از آبهاي زيرزميني كه باعث افت شديد سطح آب شده است، فعاليت هاي كشاورزي، صنعتي و شهري، آلاينده هاي مختلفي را به سفره هاي زيرزميني تحميل مي كنند. با توجه به اهميت دشت دهگلان در تامين آب كشاورزي، شرب و صنعت منطقه، از مدل دراستيك جهت ارزيابي آسيب پذيري استفاده شده است. در مدل دراستيك از مشخصه-هاي موثر در ارزيابي آسيب پذيري سفره آب زيرزميني شامل عمق تا سطح ايستابي، تغذيه خالص، محيط آبخوان، محيط خاك، توپوگرافي، محيط غير اشباع و هدايت هيدروليكي آبخوان استفاده مي شود كه به صورت هفت لايه در نرم افزار ArcGIS 9.3 تهيه شدند و با وزن دهي و رتبه بندي و تلفيق هفت لايه فوق، نقشه نهايي آسيب پذيري آبخوان نسبت به آلودگي، با تقسيم بندي به 5 محدوده خطر شامل كلاسهاي بدون خطر آلودگي، آسيب پذيري خيلي كم، كم، كم تا متوسط و متوسط تا زياد تهيه و شاخص دراستيك براي كل منطقه دشت دهگلان واقع در استان كردستان بين 41 و 159 برآورد شد. براي صحت سنجي نقشه نهايي آسيب پذيري از ميزان نيترات و هدايت الكتريكي (EC) استفاده شد. با انطباق غلظت اين عناصر روي نقشه نهايي دراستيك مشخص شد كه كليه نقاطي كه داراي غلظت بالا هستند، در محدوده آلودگي زياد قرار گرفته اند كه اين مي تواند دقت و صحت مدل را مورد تاييد قرار دهد. از نظر وسعت مي توان گفت كه حدود 79/7 درصد دشت در كلاس هاي بدون خطر آلودگي، 92/40 درصد در كلاس خيلي كم، حدود 61/41 درصد دشت در كلاس كم، 66/9 درصد در كلاس متوسط و تنها 02/0 درصد سطح دشت در كلاس زياد قرار مي گيرد.

In spite of The uncontrolled exploitation of groundwater that has caused a sharp drop in water level, Agricultural, industrial and urban activities enter contaminant to various aquifers. Due to Dehgolan plain importance in water supply of industrial, drinking and agriculture, for the vulnerability assessment DRASTIC model was used. The DRASTIC model uses seven environmental parameters (Depth to water, net Recharge, Aquifer media, Soil media, Topography, Impact of vadose zone and hydraulic Conductivity) to characterize the hydrogeological setting and evaluate aquifer vulnerability. These factors were produced as 7 layers in Arc GIS 9.3 software and by Weighting, Rating and combination, final map of Groundwater vulnerability to pollution was provided 5 zones as: without risk of pollution, very low, low, low to moderate and moderate to high and finally DRASTIC Index ranging from 41 to 159 for all the case studies were estimated. Nitrate concentration and EC were used to validate the final map of vulnerability. Overlying these elements, concentration to the DRASTIC final map, illustrated that all point with high concentration stand in the high pollution zones and this result showed the acceptable accuracy of DRASTIC model. From point of area view, 7.79% of plain lies in without risk of pollution class, 40.92% of plain in very low class, 41.61% of plain in low class, 9.66% of plain in low to moderate class and only 0.02% of plain drops in moderate to high class.