مباني واكنش عليه مجرمان با نگاهي به ديدگاه اسلام

The Basis of Reaction against Criminal Considering Islamic Theory

ضرورت يا عدم ضرورت و چرايي مجازات، موضوعي است كه همواره، بويژه در عصر حاضر، ذهن و فكر دانشمندان از جمله جرم شناسان را به خود مشغول كرده است. بديهي است كه مجازات، به خودي خود، مطلوب نبوده و داراي پيامدهاي منفي براي فرد و جامعه است. چيستي، چرايي و چگونگي مجازات، موضوعي است كه اساس و پايه سياست كيفري هر جامعه را تشكيل مي دهد. اين مقاله، مباني مجازات را، از منظر حقوق كيفري اسلام، بررسي مي كند. كشف چرايي مجازات، از نگاه يك مكتب، در صورتي امكان پذير است كه اصول حاكم بر مجازات، مباني و ساختار كلي آن، در يك سياست كيفري، بررسي و شناخته شود. بنابر اين، مقاله حاضر، پس از بيان مفاهيم مرتبط با مباني مجازات، ابتدا به بيان جلوه ها و اصول كلي سياست كيفري اسلام، مانند اصل قانوني بودن جرم و مجازات، شخصي بودن مجازات، قضايي بودن و فردي كردن مجازات ها، قضازدايي، كيفرزدايي، بزه پوشي، توصيه به توبه و ميانجي گري و داوري و امثال آن در آموزه هاي اسلامي، اشاره دارد. همچنين، ضمن بيان دو ديدگاه مشهور، درباره ي مباني مجازات، يعني نظريه سزادهي و فايده گرايي و نقد و بررسي آن ها، به بررسي ديدگاه اسلام، در خصوص غايت، هدف و مباني مجازات پرداخته است. از نگاه اسلام، هرچند اجراي عدالت، از جمله مهم ترين اهداف مجازات است ليكن تحقق آن صرفاً در قالب اجراي يكسان مجازات هاي دنيوي، امكان پذير نيست و اجراي عدالت در قالب مجازا تهاي اخروي بيشتر مورد تاكيد است. با توجه به نقش علل و عوامل مختلف، در بروز بزه كاري و تاثيرپذيري اراده انسان از آن ها، رويكرد حقوق كيفري اسلام بيشتر غايت مدار و ناظر به آينده است تا سزادهنده و ناظر به گذشته. هرچند، اجراي عادلانه مجازات هاي متناسب با جرم ارتكابي را نيز، از نظر دور نمي دارد.

The essential and the reason why of punishment is a matter that always, specially nowadays has engrossed the mind of scientists and criminologists. The punishment obviously is not ideal itself and has a lot of negative feedbacks for individuals and society. Understanding the reason of punishment will become possible when we know the principals and bases of a criminal policy. This article researches about philosophy and reason of punishment with the view of Islamic criminal law. After declaring the conception of philosophy, punishment and related phrases, it discusses the important principals in Islamic criminal law, like de penalization, mediation, de judicial, misdemeanor white washing, individualization, repentance and so on. It also discusses and criticizes two famous views about philosophy and reason of punishment namely retributive and utilitarian theories then argues the aims and reasons of penalties in Islamic criminal policy. Although the justice is one of the most important goals of punishment in Islamic criminal law, but first it is not really and completely accessible and secondly criminals will is under influences of some factors and causes. So, although some imaginations, criminal law is very flexible and adjusted in Islamic teachings