الگوهاي استقراري محوطه هاي مس سنگي ميانه حاشيه رودخانه هاي تلوار (شهرستان هاي دهگلان و قروه)

The Settlement Patterns of Middle Chalcolithic Sites in the Talvar River Basin, Dehgolan and Ghorveh Counties, Kurdestan Province, Iran

الگوهاي استقراري محوطه هاي مس سنگي ميانه حاشيه رودخانه هاي تلوار (شهرستان هاي دهگلان و قروه) چكيده نوشته حاضر به بحث در مورد الگوهاي استقراري محوطه هاي مس و سنگ ميانه حاشيه رودخانه تلوار از شاخابه هاي آن تا بستر نسبتاً پست‌تر آن در حاشيه شمال شرق منطقه مي پردازد. بيشتر قسمت هاي حوضه آبگير تلوار با جغرافياي سياسي شهرستان هاي قروه و دهگلان كاملاً منطبق است(تصوير 1). نتايج بدست آمده از بررسي هاي باستان شناختي حوضه آبخيز رودخانه تلوار، به افزايش و احتمالاً شروع استقرار در دوره مس و سنگ و نيز شيوه هاي گوناگون معيشتي آنها اشاره دارد. همچنين محوطه هاي مس و سنگ ميانه منطقه (34 محوطه) را با توجه به عواملي چون وسعت، ارتفاع و دسترسي به منابع معيشتي مي توان در چند رتبه بندي مختلف تقسيم بندي كرد. احتمالاً رتبه بندي محوطه هاي مس و سنگ حاشيه رودخانه هاي تلوار به گونه هاي مختلف معيشتي در اين دوره اشاره دارد. قديمي ترين دوره استقراري شناخته شده از پژوهش هاي ميداني انجام شده متعلق به دوره مس و سنگ ميانه است، اما نبايد اين نتايج را قطعي دانست چرا كه عوامل طبيعي مانند فرسايش و رسوب گذاري و نيز عوامل انساني و تخريبات احتمالي بر اين امر تاثير گذار بوده است. نوشتار حاضر بر اساس داده هاي بدست آمده از بررسي هاي باستان شناختي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان كردستان و نيز بررسي منطقه در راستاي رساله يكي از نگارندگان است•.

Abstract This article discusses the settlement patterns of the middle chalcolithic sites in the Talvar river Basin in an area expanding from the river tributaries to its fairly lower bed eastwardly. The river basin is mostly placed within the both counties of Dehgolan and Ghorveh in Kurdestan Province. The archaeological investigations indicated the rise of occupation and presumably even its beginning in the chalcolithic period coinciding with various ways of life sustenance. In terms of size, elevation and access to the environmental resources, the middle chalcolithic sites (34 sites) could be divided in to several different groups. This issue is possibly based on the different ways of life sustenance. The earliest evidence in the region goes back to the middle chalcolithic period, but this result should not be known finally as both natural and cultural post-depositional alternations such as erosion, sedimentation and cultivation could play an important role. This article, however, is based on the yielded data collected as the result of archaeological investigations by provincial ICHO and also the first author who undertook a survey to write his Ph.D dissertation