برآورد خطوط فقر در ايران بر اساس بُعد خانوار

Estimating the Poverty Lines in Iran Based on Household Scale

در عموم مطالعات برآورد خط فقر در ايران، اثر بُعد خانوار بر خط فقر به صورت از پيش تعيين شده (عمدتاً به صورت سرانه) مدنظر قرار گرفته است. از آنجا كه اعضاي خانوار مي توانند در مصرف كالاها و خدمات از صرفه هاي ناشي از شراكت در مصرف و مقياس بهره مند گردند، هزينه هاي حفظ سطح معيني از رفاه براي خانوار، به نسبت يك به يك با بُعد خانوار، افزايش نمي يابد. بنابراين در نظر گرفتن اثر بعد خانوار بر خط فقر به صورت از پيش تعيين شده، موجب ايجاد تورش در برآورد خط فقر مي گردد. هدف مطالعه حاضر محاسبه خط فقر با در نظر گرفتن اثر بُعد خانوار بر اساس نظريه اقتصادي و رفتار بهينه يابي خانوار به عنوان واحد مصرف كننده است. به اين منظور تابع مطلوبيت و مخارج غيرمستقيم خانوار به عنوان واحد مصرف كننده با توجه به ويژگي هاي مختلف خانوارها، تحت رويكرد رفتار مصرفي به واسطه تخمين يك سيستم مخارج خطي بر اساس مجموعه داده هاي بودجه خانوار مركز آمار ايران در دوره 1370 تا 1386، كه شامل 204464 خانوارهاي شهري مي باشد، برآورد شده است. سپس بر اساس تابع مخارج غيرمستقيم برآورد شده، خطوط فقر (بر مبناي واحد پولي حقيقي و اسمي) به ازاي بُعد خانوار (از خانوار 1 نفره تا 10 نفره) محاسبه و ارايه شده است.

The effect of equivalence scale on poverty line has been considered as a predetermined parameter in all previous studies about the estimation of poverty lines in Iran. As household’s members can benefit from economies of scale in consumption, the cost of reaching to a given level of welfare does not increase one to one in household scale. So the effect of household scale on poverty line as a predetermined parameter creates bias. The main purpose of this study is to estimate the poverty line regarding the household scale. The utility function and the indirect household expenditures under consumption behavior approach are estimated based on income-expenditure data for 204464 Iranian urban households during2001-2007. Then poverty lines (in nominal and real units) per household scale (1to 10 members) are calculated based on indirect household expenditures.