شيمي برخي از كاني هاي موجود در باتوليت گرانيتوييدي شيركوه، جنوب غرب يزد

The chemistry of some minerals from the Shir-Kuh granitoid batholith, South-west of Yazd

باتوليت گرانيتوييدي نوع S شيركوه كه بخشي از زون ساختاري ايران مركزي را در جنوب غربي شهرستان يزد تشكيل مي‌دهد، از سه واحد گرانوديوريتي، مونزوگرانيتي و لوكوگرانيتي تشكيل شده است. تغييرات تركيبي مشاهده شده در پلاژيوكلازها نشان مي‌دهد كه گرانوديوريت ها، مذاب هاي غني از پلاژيوكلاز‌هاي با مراكز كلسيك، مونزوگرانيت هاي مذاب جدا شده از گرانوديوريت ها و لوكوگرانيت ها مذاب هاي باقي‌مانده تاخيري هستند. به طور كلي، همه ي بيوتيت هاي مورد بررسي داراي AlIV بالا هستند (2/3 تا 2/6 اتم بر واحد فرمولي) كه از مشخصات شاخص گرانيت هاي پرآلومين است. گارنت‌هاي غني از آلماندن نيز به انواع گارنت هاي ماگمايي موجود در توده‌هاي نفوذي پرآلومين شباهت دارند. هر دو نوع مسكويت اوليه و ثانويه نيز در گرانيت هاي شيركوه ديده مي شوند. غالب مونازيت‌هاي باتوليت گرانيتي شيركوه از دو عضو پايانه ي مونازيت و برابانتيت [CaTh(PO4)2] تشكيل شده اند. حضور دانه‌هاي همگن شكل‌دار بزرگ مونازيت فقير از Th وU همراه با بلورهاي ريز برابانتيت درون و در سطح آپاتيت با انواع مونازيت هاي حاصل از انحلال ناجور آپاتيت طي آناتكسي سنگ هاي رسوبي- دگرگون همخواني دارد. محتواي كمتر از10% هماتيتي كه در كاني هاي كدر همراه با مجموعه ي بيوتيت ± سيليمانيت در برگرفته شده است به شرايط احيايي اعمال شده از يك خاستگاه رسوبي داراي گرافيت وابسته است. با توجه به مجموعه ي كاني هاي موجود در باتوليت شيركوه، حضور بيوتيت هاي رستيتي و نيز دماي تشكيل گرانيت ياد شده (به طور متوسط 820 درجه ي سانتي‌گراد) كه بر اساس دماي اشباع شده از زيركن بدست آمده است مي‌توان ادعا كرد كه گرانيت ياد شده از ذوب بخشي بيوتيت در دماي در حدود 750 تا 850 درجه ي سانتي‌گراد به وجود آمده است.

The S-type granitoid batholith of Shir-Kuh, which is part of central Iran Zone, is located in SW of Yazd and consists of three main granodioritic, monzogranitic and leucogranitic units. The systematic changes in the composition of plagioclase reveal that the granodiorite have been a calcic core plagioclase-rich magma, the monzogranites is a differentiated melt, and the leucogranite is a late residual melt. Totally, all biotites have high AlVI (3.2 to 6.2 apfu) which is characteristic of peraluminous granites. The high almandine component of garnet is similar to those in other peraluminous plutons and, in particular, to the magmatic garnets. Muscovite appears as both primary and secondary-looking grains. Monazite occurs as two types of chemically crystals: monazite and brabantite [CaTh (PO4)2]. The observed homogeneous grains of Th and U poor monazite and tiny microcrystals of brabantite inside the apatite indicate dissolution of apatite during anatexis of sedimentary-metamorphic rocks. Little hematite (less than 10%) composition, which included within restitic biotite ± silimanite assemblages consistent with the idea that the Shir-Kuh granite is generated from the sedimentary source materials contained graphite. Considering the mineral assemblages, presented in the batholith, the fact that some biotites may represent restite and the mean temperature of 820°C is in agreement with the saturation thermometry; such liquids may have formed at a temperature 750 to 850°C by dehydration melting of biotite.