ارزيابي هيدروژيوشيميايي پساب‌هاي كارخانه زغال‌شويي وطني براي مصارف كشاورزي

Hydrogeochemistry evaluation of wastewater of coal washing factory of Vatani for agricultural usage

استفاده از پساب‌هاي معدني و صنعتي مي‌تواند در تامين بخشي از آب مورد نياز كشاورزي مفيد باشد. اما براي استفاده از پساب‌ها همواره بايد نظارت دقيقي روي كيفيت آن‌ها صورت گيرد. به‌منظور شناخت كيفيت و قابليت استفاده از پساب‌هاي كارخانه زغال‌شويي وطني براي آبياري، نمونه‌برداري از حوضچه‌ها و آب زيرزميني در زمستان 1387 انجام شد. براساس رخساره هيدروژيوشيميايي، نمودار پايپر تيپ پساب‌هاي مورد مطالعه و آب زيرزميني به‌ترتيب از نوع 4Ca-SO و Ca-HCO3 است. نسبت جذبي سديم (SAR) (رده 1S)، درصد سديم، خطر منيزيم و خطر كلريدي به‌ترتيب كم‌تر از 10، 60، 50 و 20 درصد هستند. كربنات سديم اضافي (RSC) با كم‌تر از 25/1 ميلي‌اكي‌والان بر ليتر و نسبت كلي كم‌تر از يك براي نمونه‌هاي مورد مطالعه نشانگر كيفيت قابل‌قبول آن‌ها براي اهداف كشاورزي است. پساب‌هاي مورد مطالعه براساس نمودار آزمايشگاه شوري آمريكا در محدوده 1S3C قرار دارند كه نسبت به آب زيرزميني(چاه) (1S2C) داراي شوري بالايي هستند. پساب‌هاي مورد مطالعه بر روي نمودار ويلكاكس از نظر كيفيت شيميايي در محدوه قابل‌قبولي براي آبياري قرار مي‌گيرند. مدل گيبز نشان‌دهنده منشا سنگي براي آنيون‌ها و كاتيون‌هاي موجود در آب‌هاي مورد مطالعه مي‌باشد. شاخص كلروآلكالن مثبت آب‌ها، بيانگر تبادل سديم و پتاسيم آب با كلسيم و منيزيم زغال‌سنگ و باطله‌هاي زغالي است. تمامي نمونه‌ها داراي شاخص تراوايي (PI) قابل‌قبولي براي آبياري هستند.

Wastewater can be used effectively in irrigation to provide some portion of the water required for agriculture purposes. But for using of the wastewater, the accurate monitoring on their quality should be done. In order to know the quality and suitability of waste water of coal cleaning factory of Vatani for irrigation purpose, the sampling from wastewater ponds and groundwater have been done during winter 2009. According to the hydrochemistry facies of Piper diagram, the wastewater and groundwater types in the studied area belongs to Ca-SO4 type and Ca-HCO3 type respectively. Sodium absorption ratio (SAR) (class S1), sodium percent (%Na), magnesium hazards and chloride potential are less than 10%, 60%, 50% and 20% respectively. The residual sodium carbonate (RSC) (1.25 meq/l) and kellyʹs ratio (1) for all the studied samples. Indicate that they meet acceptable quality for agricultural purposes. Wastewater studies are based on U.S. Laboratoryʹs Salinity diagram, is in the range C3S1 in respect to ground water (C2S1) and shows high salinity. Wastewater studied samples on the Wilcox’s diagram lies in the area of permissible waters for irrigation. The Gibbʹs model shows that anions and cations of all the type of waters are of lithological origin. The positive chloroalkaline index of waters indicates that base-exchange reaction occurred between Na+ and K+ of the groundwater with Ca2+and Mg2+ of coal and coal tailings. The permeability index (PI) of all samples are permissible for irrigation.