پرداختن به فلسفه ‌‌رسانه

Discussing the Philosophy of Media

فلسفه رسانه اصطلاحي است با سابقه كمي بيش از يك دهه. هنسن Mark B.) (Hansen، هارتمن (Frank Hartmann)، و سنبوث (Mike Sandbothe) از جمله كساني‌اند كه به‌طور اثباتي يا انتقادي اين اصطلاح را مورد استفاده و بحث قرار داده‌اند. برخي نيز همانند ديبري (Regis Debray)، مارك تيلور (Mark Taylor)، و والتر بنيامين (Walter Bengamin) در مقابل فلسفه ‌‌رسانه از رسانه‌‌شناسي (Mediology) سخن گفته‌اند و فلسفه ‌‌رسانه را كژراهه ‌‌شناخت رسانه و محكوم به نقص و اشتباه در باب رسانه دانسته‌اند. اما فلسفه ‌‌رسانه ـ شاخه‌‌اي بسيار نو از فلسفه ‌‌معاصر ـ همچنان موضوع بحث‌‌هاي عميق در باب رسانه است و رسانه‌‌شناسي، به‌رغم انتقادات سخت خود، نتوانسته است راه را بر آن ببندد. آنچه در زمينه بحث فلسفي در باب رسانه مهم است را مي‌‌توان در قالب اين سوالات مطرح كرد: فلسفه ‌‌رسانه چيست و چه تعريفي دارد؟ آيا فلسفه‌‌ورزي در باب رسانه نوعي هستي‌‌شناسي، معرفت‌‌شناسي، يا پديدارشناسي رسانه است؟ و آيا مي‌توان همچون فيلسوفان تحليلي از رسانه و كاركردهاي آن سخن گفت و فلسفه ورزيد؟ مقاله حاضر، ضمن مروري مختصر بر تاريخچه پيدايش فلسفه ‌‌رسانه، سعي دارد اين موضوع را تعريف كند و در پاسخ به سوالات بالا نوع فلسفه‌‌ورزي در باب رسانه را مورد بحث قرار دهد. از نظر مقاله، فلسفه ‌‌رسانه، به‌رغم دلايل پيروان رسانه‌‌شناسي، امري است ممكن و آن عبارت ‌‌است ‌‌از شناخت فلسفي رسانه، بدين معنا كه فيلسوف مي‌‌تواند رسانه را همچون پديده‌‌هايي مانند ذهن، علم، و هنر مورد واكاوي فلسفي قرار دهد و رسانه، اگرچه جدا از نسبتي كه انسان (مخاطب) با آن پيدا مي‌‌كند و به‌‌نوعي جدا از ماهيت آگاهي وجود مستقلي ندارد، در آگاهي و ادراك آدمي تاثير دارد. سخن‌گفتن از نوع تاثير رسانه در ادراك مربوط است به نگاه‌هاي هستي‌شناسانه، معرفت‌شناسانه، پديدارشناسانه، و تحليلي ما به رسانه.

"Philosophy of media" is a term with a history almost more than ten years. Hansen, Hartman, and Sandbothe are among those who have employed and discussed the term positively or critically. Some others such as Debray, Mark Taylor, and Walter Benjamin have spoken of mediology instead of the philosophy of media and maintained that the latter is a wrong way to knowledge which is doomed to commit errors concerning media. As a very new branch of the contemporary philosophy, the philosophy of media is still the subject matter of deep discussions about media; and, in spite of its severe critiques of philosophy of media, mediology has not managed to stop it. What is of importance concerning philosophical discussion about media may be introduced in the form of such questions as "what is the philosophy of media and how is it defined?", "is philosophizing concerning media some sort of ontology, epistemology, or phenomenology of the media?", "may one speak of and philosophize about the media and their functions in the way that the analytic philosophers do?" While reviewing the history of emergence of the philosophy of media in brief, the present article tries to provide a definition for it; and to reply the above questions it discusses the kind of philosophizing about media. According to the authors, philosophy of media, in spite of claims made by the adherents of mediology, is possible; and it is the same as philosophical knowledge of the media. In other words, the philosopher is able to philosophically discuss the media like phenomena such as mind, knowledge, and arts. Though, independent from its relation to man (the addressee) and, somehow, independent from the nature of awareness, the media have no independent existence; they are of influence on manʹs awareness and perception. To speak about the kind of impacts exerted by media on perception concerns ontological, epistemological, phenomenological, and analytic views to the media.