بررسي روابط دانه گرده- مادگي در تلاقي دو زير گونه از سيب زميني زراعي با گونه هاي وحشي آلو تتراپلوييد

The Investigation of Pollen-Pistil Relationship in Crosses Between Two Subspecies of Cultivated Potato with Wild Allotetraploid Relatives

موفقيت تلاقي هاي بين گونه اي در سيب زميني ها عمدتاً بر پايه ناسازگاري پس تخمي بنام تيوري عدد توازني آندوسپرم (EBN) يا پلوييدي موثر توجيه مي شود كه بر اساس آن دو گونه زماني با هم تلاقي پذير خواهند بود كه از EBN يك ساني برخوردار باشند اما علاوه بر اين در برخي تلاقي ها موانع پيش تخمي نيز مشاهده شده است. در اين آزمايش تلاقي پذيري چهار گونه آلوتتراپلوييد 2EBN (سولانوم آكول، استولونيفروم، فندلري و هيرتينگي) با 11 كلون متعلق به دو زير گونه از سيب زميني هاي زراعي اتوتتراپلوييد 4EBN (سولانوم توبرزوم زيرگونه توبروزوم و زيرگونه آنديژنا) از نظر موانع پيش تخمي (رابطه گرده-مادگي) و ميوه بندي و بذر دهي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد علاوه بر تفاوت در EBN، ناسازگاري پيش تخمي نيز در اين تلاقي ها شايع است. شيوع ناسازگاري پيش تخمي زماني كه گونه هاي وحشي به صورت والد ماده در تلاقي شركت داده شدند كمتر از تلاقي هاي متقابل بود. در ميان گونه هاي آلوتتراپلوييد سولانوم آكول از كم ترين قابليت نفوذ و سد كنندگي برخوردار بود و در بين دو زير گونه زراعي نيز زير گونه توبرزوم قابليت سد كنندگي كمتري داشت. از مجموع 1169 گرده افشاني دو هيبريد از تلاقي توبروزوم × استولونيفروم، يك هيبريد از تلاقي توبروزوم × هيرتينگي و يك هيبريد از تلاقي توبرزوم × فندلري توليد شد. سه هيبريد اول تتراپلوييد و هيبريد آخر هيپوتتراپلوييد تشخيص داده شد.

The result of interspecific crosses in potato mainly is explained by endosperm balance number (EBN) oreffective ploidy hypothesis. However in some of interspecific crosses the pre-zygotic barriers are also functional. In this experiment the crossability of four wild allotetraploid 2EBN, species (Solanum acaule, S. fendlerii, S. hjertingii and S.stoloniferum) with 11 tetraploid clones belonging to two subspecies of S. tuberosum (ssp. andigena and tuberosum) were investigated. The results indicated that the incidence of pre-zygotic incompatibility were lower when the wild species used as pistilate parents than reciprocal crosses. Among wild allotetraploid species, S. acaule had the lowest penetration and barrier capacity and between the two cultivated subspecies ssp. tuberosum had low barrier capacity as compared with ssp. andigena. Overly from 1169 performed inter-specific inter-EBN crosses four hybrids were obtained, two from stoloniferum × tuberosum, one from hjertingii × tuberosum and one from fendlerii × tuberosum. The first three hybrids were tetraploid (2n = 4x = 48) and the last one was hypotetraploid (2n = 4x-2 = 46).