بررسي مزيت وارداتي و توليد داخلي در ايران و كشورهاي عمده واردكننده سويا؛ كاربرد الگوهاي تصحيح خطا

Investigating Importance of Iran and Main Country’s market, Namely Soybean Importer Goal Countries and Soybean Production Relation with this State

نظر به اينكه ميزان واردات دانه هاي روغني در ايران بيش از 80 درصد نياز داخل مي باشد، در اين مطالعه مزيت نسبي وارداتي با بكارگيري از انواع شاخص‌هاي تجاري از جمله شاخص مزيت نسبي آشكار شده RCA و مزيت نسبي آشكار شده متقارن RSCA براي واردات سويا در طول دوره 2008-1961 براي ايران و ده كشور عمده واردكننده دانه هاي روغني مذكور محاسبه شده و نيز جايگاه رقابتي ايران در بين كشورهاي عمده واردكننده اين دانه ها بررسي شد. همچنين ارتباط بلندمدت ميزان توليد سويا با شاخص مزيت وارداتي اين محصول با استقاده از آزمون جوهانسون و الگوهاي تصحيح خطاي برداري (VECM) براورد شده است. نتايج هرچند بيانگر مزيت وارداتي كشور در واردات سويا بوده اما اثر شوك هاي ناگهاني بر ميزان اين شاخص، نسبت به ساير كشورها در فاصله زمان بيشتري تعديل مي شود. كه اين امر منجر به تمايل كمتر صادرات كشورهاي بزرگ به ايران خواهد شد. از اين جهت اهميت افزايش ظرفيت هاي توليدي داخلي جهت تامين نيازهاي داخلي ضروري خواهد بود. همچنين نتايج نشان داد با افزايش توليدات داخلي در بلندمدت، ميزان مزيت وارداتي ايران كاهش يافته و در نتيجه با كاهش واردات به كشور، ارز كمتري نيز از كشور خارج خواهد شد.

According to amount of oil seeds import in Iran are more than 80% of domestic needs, in this study, import comparative advantage in soybeans using RCA and RSCA index is calculated in 1961-2008 periods for Iran and ten important importer countries. Iran’s Competition state is investigated. Also long run relation between production and import comparative advantage index is estimated using Johansen test and Vector Error Correction Model (VECM). Results show that Iran has import comparative advantage in soybean import, but shock effects on amount of this index, adjusted in more time than others. Therefore, exporter countries will have less willingness for export to Iran. In this aspect, importance of domestic production’s increase for domestic needs will be imperative. Also results showed that with increasing domestic production in long run, amount of Iran’s import comparative advantage will be decreased and therefore with decreasing import to country, less exchange will be out of our country.