تحليل محتواي كتاب‌هاي درسي دوره آموزش ابتدايي براساس مولفه‌هاي شادكامي

Content analysis of elementary education textbooks based on happiness components

هدف اصلي اين پژوهش تحليل محتواي كتاب‌هاي درسي دوره‌ آموزش ابتدايي براساس مولفه‌‌‌هاي شادكامي از قبيل عاطفه مثبت و رضايت از زندگي است. جامعه‌ آماري، همه كتاب‌هاي دوره ابتدايي؛ شامل 36 جلد كتاب در سال تحصيلي 1390-1389 در هشت عنوان فارسي (بخوانيم)، فارسي (بنويسيم)، علوم، هديه‌هاي آسماني، هديه‌هاي آسماني (كتاب كار)، قرآن، رياضي و تعليمات اجتماعي و نمونه آماري آن، هفت عنوان فارسي (بخوانيم)، فارسي (بنويسيم)، علوم، هديه‌هاي آسماني، هديه‌هاي آسماني (كتاب كار)، قرآن و تعليمات اجتماعي را شامل مي‌شود. چارچوب نظري اين بررسي، ديدگاه نظري آرگايل، مارتين و لو و مولفه‌هاي مربوطه بوده است. روش تحليل محتواي پژوهش حاضر، آنتروپي شانون بوده و واحد تحليل نيز صفحات (متن، پرسش‌ها، تمرين‌ها وتصاوير) بوده است. علاوه بر اين، براي تكميل اطلاعات از روش كيفي جمع‌آوري اطلاعات يعني مصاحبه با دانش‌آموزان، استفاده شده است. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل داده‌ها نشان مي‌دهد كه در كتاب‌ها به مولفه عاطفه مثبت بيش از مولفه‌ رضايت از زندگي توجه شده است. ضمن اين‌كه هر يك از شاخص‌هاي مولفه‌هاي مذكور به‌صورت متوازن مورد توجه قرار نگرفته است و كتب درسي به يك نسبت مولفه‌هاي شادكامي را تحت پوشش قرار نداده‌اند. همچنين نتايج حاصل از مصاحبه نشان مي‌دهد كه دانش‌آموزان از محتواي كتاب‌هاي درسي(مقوله‌هاي ارزشي، ساختاري، عاطفي و علايق) احساس لذت و رضايت داشتند. با اين حال؛ از بين كتاب‌هاي مذكور كتابِ «بخوانيم» بيش از ساير كتب درسي باعث شادكامي دانش‌آموزان شده است.

The main purpose of this study was to analyze the content of elementary education textbooks based on happiness components including positive emotion and life satisfaction. The research population included all of the elementary education textbooks, consisting of 37 textbooks in academic year 1389-1390 on eight topics, including Farsi (Let’s Read), Farsi (Let’s Write), science, Heaven Gifts, Heaven Gifts (homework), Koran, math and social education. The research sample included textbooks on seven topics Farsi (Let’s Read), Farsi (Let’s Write), science, Heaven Gifts, Heaven Gifts(homework), Koran, and social education. The theoretical framework of the study has been Argile, Martin & Lu theoretical viewpoint and related components. The content analysis method of present study was Shannon Entropy Method and unit of analysis was pages (of text, questions, practices and pictures). Furthermore, for completing information, qualitative method of data collection i.e., interview with students has also been used. The results showed that positive emotion component has been considered more than satisfaction component. Meanwhile, each of the indexes of mentioned components was not considered in a balanced way and textbooks have not covered the components of happiness with the same proportion. Also, the results of interview showed that students are satisfied and happy with the content of textbooks (value, structural, emotional and interest categories). However, students felt more happy with Farsi (Let’s Read) textbook than other textbooks.