بررسي وضعيت پايداري خاك هاي كشاورزي دشت كرج

Investigating the Sustainability Situation of Agricultural Soils in Karaj Plain

در مطالعه كيفيت خاك، جنبه هاي فيزيكي، شيميايي و بيولوژيكي آن مورد توجه قرار مي گيرد. كيفيت خاك در ارزيابي تخريب يا بهبود اراضي اهميت زيادي دارد. در اين تحقيق كيفيت خاك در 140 نمونه از خاك هاي كشاورزي دشت كرج با استفاده از دو روش رتبه تجمعي (CR) و شاخص پايداري (SI) ارزيابي شد. پارامترهاي درصد كربن آلي (OC)، ميانگين وزني قطر خاكدانه ها (MWD)، شيب منحني رطوبتي در نقطه عطف (شاخص Sgi)، رطوبت قابل استفاده گياه (AWC)، تخلخل تهويه اي (Fa) اسيديته (pH) هدايت الكتريكي (ECe) و نسبت جذب سديم (SAR) در عصاره اشباع، بافت خاك، رطوبت ظرفيت مزرعه اي نسبي (RFC) و جرم مخصوص ظاهري (Bd) در تمامي 140 نمونه اندازه گيري شدند. شاخص پايداري با استفاده از پارامترهاي شاخص Sgi، Fa، Bd، MWD، AWC و OC تعيين شد. در روش رتبه تجمعي فاكتور وزني نسبي (RFC) براي همه ي ويژگي هاي فوق محاسبه شد و وضعيت پايداري براساس حاصل جمع مقادير RFC مشخص گرديد. نتايج شاخص پايداري نشان داد كه 14/62 درصد از خاك هاي مورد مطالعه داراي كيفيت نامناسبي براي كشاورزي بودند. در روش رتبه تجمعي نيز فقط 14/2 درصد خاك هاي مورد مطالعه داراي وضعيت پايدار بودند، 86/37 درصد خاك هاي مورد مطالعه به شرطي براي كاربري كشاورزي پايدار خواهند ماند كه از روش هاي مديريت مناسب تري (مثل برگرداندن بقاياي گياهي به خاك، كاهش عمليات خاك ورزي و شيوه هاي نوين آبياري) استفاده شود و 60 درصد نمونه ها نيز داراي وضعيت ناپايداري براي كشاورزي بودند. بنابراين عمليات مديريت ويژه اي براي ناحيه مورد نظر كه در مناطق خشك و نيمه خشك واقع شده است ضروري به نظر مي رسد.