تعريف و موضوع مابعدالطبيعه از ديدگاه ابن‏سينا: بررسي تاثير رساله اغراض مابعدالطبيعه فارابي

Definition and the Subject of Metaphysics from Ibn Sina Point of View: A Study on the Influence of Farabi’s Treatise of the Objectives of Metaphysics

در طول تاريخ فلسفه، ابن‏سينا نخستين فيلسوفي است كه بحث از موضوع و تعريف علم مابعدالطبيعه را به عنوان يك مسيله مهم متافيزيكي مطرح كرده و آن‏را مطلع الهيات شفا قرار داده است. ديدگاه ابن‏سينا در باب موضوع و تعريف مابعدالطبيعه بسيار متاثر از اثر ماندگار حكيم ابونصر فارابي با عنوان رساله اغراض مابعدالطبيعه است. تامل در عبارات فارابي در اين رساله، نشان دهنده ميزان تاثير ديدگاه فارابي در مورد مابعدالطبيعه، بر انديشه ابن‏سينا است؛ تا حدي كه مي‌توان گفت كه ساختار كلي نظام مابعدالطبيعي ابن‏سينا بر اساس مفاد اين رساله شكل گرفته است و همان گونه كه خود ابن‏سينا در زندگي‏نامه‏اش بدان معترف است، در مابعدالطبيعه، مديون اين اثر فارابي است. البته به رغم وجود شباهت‏هاي فراوان اين دو اثر، تمايزات مهمي نيز بين آن‏ها مشاهده مي‌شود كه نشان‏دهنده ابتكارات و نوآوري‌هاي ابن‏سينا در بحث موضوع و تعريف مابعدالطبيعه نسبت به مباحث فارابي در رساله اغراض است.

Throughout the history of philosophy, Ibn Sina is the first philosopher who has propounded a discussion about the subject and definition of the science of metaphysics as an important metaphysical problem and has made it a prologue to the theology of Shifa. Ibn Sina’s view point on the subject and definition of metaphysics is strongly influenced by Abu Nasr Farabi’s enduring work named Treatise on the Objectives of Metaphysics. Speculation on the phrases of Farabi in this treatise indicates the degree of Farabi’s point of view influence in the case of mataphysics on the thought of Ibn Sina. To a certain extant it can be said that the general structure of the metaphysical system of Ibn Sina has been shaped on the basis of this treatise contents and as Ibn Sina confesses in his own autobiography, in metaphysics he owes much to this work of Farabi. Of course, despite abundant similaritiesbetween the two works, important difference can also be observed between them which shows the innovations and novelties of Ibn Sina in his discussion on the subject and definition metaphysics in comparison with Farabi’s discussions in his treatise on the objectives of Metaphysics