گرو ه بندي ژنوتيپ هاي توتون گرمخانه‌اي براساس تجزيههاي آماري چند متغيره

Grouping of flue-cured tobacco genotypes based on multivariate statistical analysis

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي در ژنوتيپ هاي توتون گرمخانه اي، تعداد 49 ژنوتيپ توتون برگزيده در سال 1389 در مركز تحقيقات توتون گيلان (رشت) در قالب طرح لاتيس 7×7 با دو تكرار كشت شدند و 14 صفت ( تعداد برگ، طول برگ، عرض برگ، ضريب سطح برگ، شاخص شكل برگ، طول دوره گل‌دهي، شروع گلدهي، روز تا گل‌دهي، ارتفاع بوته، قطر ساقه، عملكرد برگ سبز، عملكرد برگ خشك، مجموع درآمد، ميانگين قيمت هركيلو برگ خشك و عدد كلروفيل‌متر) مورد ارزيابي قرار گرفتند. تجزيه خوشه اي به روش UPGMA، ژنوتيپ‌هاي مورد مطالعه را در پنج گروه مجزا قرار داد كه به ترتيب 6، 1، 25، 4 و 13 ژنوتيپ در اين پنج گروه قرار گرفتند. صحت گروه بندي حاصل از تجزيه خوشه اي با تابع تشخيص كانوني به روش خطي فيشر 8/87 درصد تاييد شد. هيبريد C258×MC944 از لحاظ اكثر صفات مهم اقتصادي داراي ارزش بالايي بود. گروه پنجم ژنوتيپ‌هايي را كه پايين ترين ارزش را از لحاظ صفات مهم عملكرد و اجزاي عملكرد داشتند، در برگرفت. نتايج حاصل از تجزيه به عامل ها جهت گروه بندي ژنوتيپ‌ها و بررسي ماهيت ضرايب همبستگي بين صفات، براساس مولفه هاي اصلي پس از چرخش وريماكس چهار عامل با نام هاي عملكرد اقتصادي، فنولوژي، قيمت و خصوصيات برگ را مشخص نمود كه در مجموع 19/79 درصد از تغييرات بين صفات را توجيه كردند و بررسي نمودار پراكنش دوگانه براساس دو عامل اول و دوم، ناحيه چهارم را به عنوان ناحيه مطلوب تشخيص داد. نتايج اين تحقيق مي تواند در برنامه ريزي پروژه هاي اصلاحي و تصميم گيري براي انتخاب والدين مناسب در دو رگ گيري براي افزايش عملكرد برگ خشك مورد استفاده قرار گيرد.

Forty nine tobacco genotypes, selected from Tobacco Research Center of Rasht, Iran, were evaluated for genetic diversity on the basis of 14 characters (No. of leaf, leaf length, leaf width, leaf area coefficient, leaf shape index, flowering duration, days to flowering, plant height, stem diameter, fresh leaf yield, dry leaf yield, revenue, price of one kilogram dry leaf and SPAD value) using simple lattice design (7×7) with two replications in 2010. Cluster analysis using UPGMA method assigned the 49 genotype in five different groups consisting of 6, 1, 25, 4 and 13 genotypes, respectively. Grouping results were confirmed by canonical discriminate function analysis and Fisher Linear method (87.8%). C258×MC944 hybrid had the highest values for most economical traits. The fifth group included genotypes that had low value for most economical characteristics. Factor analysis results based on principal component analysis after Varimax rotation showed that four factors; economic yield, phonology, price and leaf characteristics determined 79.19% of variation from the total observed variation. Fourth region was detected as desirable region on the basis of the first and second factors evaluation. Results of the present experiment could be used for selection of suitable parents in crossing programs to increase dry leaf yield in tobacco.