ارزيابي و گروه بندي لاين هاي اينبرد نوتركيب گندم نان با استفاده از شاخص هاي تحمل به تنش كم آبي

Evaluation and Grouping of Bread Wheat Recombinant Inbred Lines Using Tolerance Indices to Water Deficit

به منظور ارزيابي واكنش لاين هاي اينبرد نوتركيب گندم نان به تنش كم آبي، آزمايشي در سال 1389 در ايستگاه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد اسلامي تبريز، به صورت طرح كرت هاي خرد شده در قالب بلوك-هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. فاكتور اصلي شامل سه سطح آبياري (80، 120 و 160 ميليمتر تبخير از تشتك كلاس A) و فاكتور فرعي 23 لاين اينبرد نوتركيب به همراه والدين (رقم سوپرهد و رقم روشن) بود. در اين بررسي پنج شاخص تحمل خشكي شامل شاخص حساسيت به تنش (SSI)، شاخص تحمل (TOL)، شاخص ميانگين حسابي عملكرد (MP)، ميانگين هندسي عملكرد (GMP) و شاخص تحمل به تنش (STI) براساس عملكرد دانه لاين ها در محيط تنش و بدون تنش محاسبه شدند. بيشترين ميانگين حسابي عملكرد، ميانگين هندسي عملكرد و شاخص تحمل به تنش در 120 و 160 ميليمتر تبخير به طور مشترك به لاين هاي 212، 224، 255 و 277 و رقم روشن تعلق داشت. كمترين مقدار SSI و TOL در 120 ميليمتر به لاين 244 و در 160 ميليمتر به لاين 241 متعلق بود. نتايج حاصل از مطالعه همبستگي بين شاخص ها و ميانگين عملكرد دانه در شرايط تنش و بدون تنش نشان داد كه مناسب ترين شاخص ها براي غربال كردن لاين ها در شرايط تنش و بدون تنش شاخص هاي ميانگين حسابي عملكرد (MP)، ميانگين هندسي عملكرد (GMP) و شاخص تحمل به تنش (STI) هستند. در تجزيه خوشه اي براساس شاخص هاي مقاومت به خشكي در سطح آبياري 120 و 160 ميليمتر تبخير، لاين هاي 224، 255، 277 و رقم روشن در گروه برتر قرار گرفتند

To evaluate response of bread wheat recombinant inbred lines to drought stress, an experiment was conducted using split plot based on completely randomized blocks design with three replications at research station of agriculture college of Islamic Azad University of Tabriz during 1389. The main factor included three irrigation levels (80, 120 and 160 mm evaporation from class A pan) and sub-factor consisted of 23 recombination inbred lines along with their parents (Super head and Roshan varieties). In this study five stress tolerance indices i.e. Stress Susceptibility Index (SSI), Tolerance Index (TOL), Mean Productivity (MP), Geometric Mean Productivity (GMP) and Stress Tolerance Index (STI) based on grain yield of the lines were calculated under stress and non- stress conditions. Highest Mean Productivity, Geometric Mean Productivity and Stress Tolerance Index at 120 and 160 evaporation were common belonged to the lines number 212, 224, 255, 277 and Roshan variety. Line number 244 had the minimum SSI and TOL at 120 mm, whereas line 241 had the lowest SSI and TOL under 160 mm. The study of correlation between the indices and mean grain yield showed among the criteria MP, GMP and STI are reliable indices for screening of the lines under stress and non-stress conditions. At cluster analysis based on quantitative criteria for stress resistance at 120 and 160 mm evaporation, lines number 224, 255, 277 and Roshan variety were grouped in superior cluster.