بررسي روند موضوعي تحقيقات رشته كتابداري و اطلاع‌رساني بر اساس استنادهاي 1996- 2005 در مقالات سالنامه آريست در سال‌هاي 2002 تا 2006

Subject trends of research in the library and information sciences: citation analysis of ARIST articles (2002-2006)

هدف اصلي مقاله حاضر شناسايي روند موضوعي پژوهش‌هاي بين‌المللي حوزه كتابداري و اطلاع‌رساني است. اين تحقيق با استفاده از تحليل استنادي مقالات مجله «مرور سالانه علم اطلاع‌رساني و فن‌آوري» بين سال‌هاي 2002 تا 2006 انجام شد. از 4663 منبع مورد استناد كه بين سال‌هاي 1996 تا 2005 منتشر شده‌اند، حدود 76 درصد آنها شامل مواد چاپي و نزديك به 8 درصد مواد الكترونيكي بودند. بيشترين گرايش به موضوع «ذخيره و بازيابي اطلاعات كامپيوتري» با فراواني 839 (18 درصد) و كمترين گرايش به «ساختمان كتابخانه» با فراواني 1 (02/0 درصد) است. موضوع‌هاي «علوم كتابداري و اطلاع‌رساني» و «سازمان» تا اواسط دهه 1996 تا 2005 روندي نزولي داشته، پس از آن سيري صعودي پيموده‌اند. موضوع‌هاي «حرفه» و «استفاده‌كننده و استفاده از كتابخانه» كه در دوره ده ساله با فراز و نشيب‌هاي متعددي روبه رو بوده‌اند، در سال 2005 به يكباره افزايش يافته‌اند. موضوع «كتابخانه‌ها و مراكز منابع» تا سال 2001 روندي صعودي داشته، در سال 2002 افت كرده، و پس از آن دوباره روندي صعودي پيدا كرده است. موضوع‌هاي «مواد»، «ارتباط اطلاعاتي» و «پيشينه‌هاي كتابشناختي»، روندي نزولي را طي كرده‌اند. «خدمات فني»، «كنترل كتابشناختي»، «فن‌آوري اطلاعات و ارتباطات»، «رسانه» و «مديريت پيشينه‌ها» تا ميانه‌هاي دهه روندي صعودي داشته، اما در سال‌هاي پاياني از سيري نزولي برخوردار بوده‌اند. «ذخيره و بازيابي اطلاعات كامپيوتري» در طول دهه از روندي تقريباً متعادل با فراواني بالا برخوردار بوده است، كه در دو سال آخر روندي افزايشي را داشته است. و در نهايت موضوع «خواندن» و «دانش و يادگيري» روندي صعودي را طي كرده اند.

The aim of the present study is to identify subject trends of research in the field of library and information science so that one can have a general image of subject evolution trends in the research of this field. A subject analysis of the references of the articles published in the Annual Review of Information Science and Technology (ARIST) between 2002 and 2006 was conducted. Of 4663 references cited in ARIST articles, about 76% were printed material and 8% were electronic material. They all were published between 1996 and 2005. The most popular subject was "information storage and retrieval", with 839 (18%) references belonging to this subject. The least popular subject was “library buildings" with only one (0.02%) reference. The subjects “library and information science” and “organization” had decreasing trend up to 2000 and then its use was increased. Subjects “career” and “library use and users” had fluctuation during the period. Technical services, bibliographical control, technology and Information Technology, Media and Records Management had upward trend in the middle of the decade, but at the end of the decade, they decreased.