تحليل محتواي پايان‌نامه‌هاي كارشناسي ارشد كتابداري و اطلاع رساني دانشگاه آزاد اسلامي ‌واحدهاي تهران شمال، علوم و تحقيقات تهران، علوم و تحقيقات اهواز و همدان در سال‌هاي 1372 – 1386

Content analysis of postgraduate dissertations in Library and Information Sciences at Islamic Azad Universities 1993-2007

هدف پژوهش بررسي وضعيت محتواي پايان‌نامه‌هاي تحصيلات تكميلي رشته‌ي كتابداري و اطلاع رساني موجود در دانشگاه آزاد اسلامي واحدهاي تهران شمال، علوم و تحقيقات تهران، علوم و تحقيقات اهواز و همدان به منظور تعيين سير موضوعي در هر مقوله در طي سال‌هاي 1372– 1386 و تعيين تعداد پايان‌نامه‌ها به تفكيك دانشگاه‌ها، سال نگارش، جنسيت، صفحه، روش‌شناسي پژوهش و وضعيت استنادها مي‌باشد. روش پژوهش تحليل محتوا است كه با استفاده از سياهه‌ي وارسي، گردآوري اطلاعات صورت گرفت. جامعه‌ي آماري پايان‌نامه‌هاي مورد بررسي شامل 524 پايان‌نامه مي‌باشد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه بيشترين تعداد پايان‌نامه‌هامربوط به دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران شمال و كمترين آنها در دانشگاه آزاد اسلامي واحد همدان بوده و ميانگين صفحات پايان‌نامه‌ها در سال‌هاي مورد بررسي بيشتر بين 107 – 137 صفحه است. بر اساس جنسيت، تعداد پايان‌نامه‌هاي نگارش شده توسط زنان دو برابر مردان است و روش پيمايشي بيشتر از ساير روش‌ها استفاده شده است. پراستفاده‌ترين ابزار گردآوري اطلاعات در پايان‌نامه‌ها، پرسشنامه و آمار توصيفي پركاربرد‌ترين روش‌ آماري در پايان‌نامه‌هاي مورد بررسي است. نرم افزار اس پي اس اس بيشترين روش تجزيه و تحليل اطلاعات بوده و ميانگين استنادها در پايان‌نامه‌ها 70/39 درصد و نسبت استفاده از منابع فارسي به كل منابع 06/70 درصد و نسبت استفاده از منابع لاتين به كل منابع 94/29 درصد است. در پايان‌نامه‌ها مقوله‌ي «كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني» بيش از ساير مقوله‌ها و مقوله‌ي «حفاظت و نگهداري» از همه كمتر بكار گرفته شده است.

This article reports the results of a content analysis of Masters dissertations of four branches of the Islamic Azad University in the field of Library and Information Science (LIS). The four branches were: North Tehran branch, Tehranʹs Science and Research branch, Ahvazʹs Science and Research branch, and Hamadan branch. The aim of the study was to find out about the subject trends of the dissertations during 1993-2007 period, as well as to show the distribution of the dissertations with regard to the year of writing, gender, number of pages, research methodology, and references. In total, 524 dissertations were examined. The results showed that the average number of pages was 107- 137, about two third of the dissertations were written by female students, and survey was the most used research method. Questionnaire was the most used tool for data collection. Persian language resources accounted for about 70.06 percent of the references of the dissertations. The most popular subject for the dissertations was ‘libraries and information centers’ and the least popular subject was ‘preservation of library material’.