تحليل جُرم زبانيِ «دروغ در نظام قضايي» از‏منظر زبان‏شناسي حقوقي (مطالعه موردي در محاكم قضايي تهران)

Analysis of Language Crime of ‘Perjury/Lie’ from Forensic Linguistics’ View Points(A Case Study in Tehran’s Judicial System)

زبان‏شناسي حقوقي (قانوني)، رشته‌اي است كه با هدف‏هاي حقوقي موجود در نظام قضايي، هم‏راستا شده است و بر تمام شاخه‌هاي زبان‏شناسي، از‏جمله آوا‏شناسي، معنا‏شناسي، گفتمان و... تاكيد مي‌كند. اين علم در ايران، چندان شناخته‏شده نيست؛ اما مي‌تواند در نظام قضايي، كار‏بردي در‏خور توجه داشته باشد. هدف از نوشتن اين مقاله، آن است كه نشان دهيم چگونه ابزار‏هاي زباني مي‌توانند با تحليل زبان‏شناختي، به شناسايي جرم زباني كمك كنند؛ به‏ويژه زماني‏كه هيچ‏گونه مدرك معمول و شفافي در‏دست‏رس نيست. جرم زباني به برخي كنش‏هاي گفتاري اطلاق مي‏شود كه معمولاً غير‏قانوني هستند؛ به عبارت ديگر، جرم زباني با كنش منظوري صورت مي‌پذيرد؛ مانند دروغ، فريب، تهديد، ارتشا و... . براي نگارش مقاله حاضر، پس‏از مشاهده پرونده‌هاي متعدد در داد‏سرا و پليس آگاهي تهران بزرگ، يكي از داده‌هايي را كه جرم زباني «دروغ» در آن وجودداشت، برگزيده و سپس آن را تحليل كرده‏ايم. اين داده نسبتاً كامل در دو مرحله تحليل شده است: نخست، جمله‏هاي متهم به‏لحاظ زبان‏شناختي و سپس روابط قدرت؛ در‏نهايت، به اين نتيجه رسيده‏ايم كه عوامل زباني مانند ابزار معنايي (طرحواره ذهني و قالب ذهني، معناي فعل)، ابزار نحوي (وجه فعل)، ابزار كلامي (روابط قدرت) و... مي‌توانند در شناسايي و تحليل جرم زباني، موثر باشند. دروغ هم در داد‏سرا و هم در پليس آگاهي به‏عنوان «ضابط قوه قضايي»، جرم تلقي مي‏شود. شايان ذكر است كه بررسي تمام جرايم زباني در يك مقاله ممكن نيست؛ از اين روي، در پژوهش حاضر، تنها جرم «دروغ در نظام قضايي» را بررسي كرده‏ايم.

Forensic linguistics is a discipline coordinated with legal goals in the judicial system, focusing on all branches of linguistics including phonetics, semantics, discourse and etc. This science is not well known in Iran; where as, it can have applications in the judicial system. The author aims to show how linguistic analysis can help to identify language crime especially when there are no clear available proofs or documents. Language crime refers to some special speech acts which are typically illegal; in other words, language crime is accompanied with speech acts like lying, threatening, bribery… Having observed numerous cases in courts and police stations (Bureau of Police Investigation), the author chose data which included “lies” and analyzed it. This complete data is analyzed in two ways. First, “defendants’ statements” and second “power relation” are analyzed. The author draws this conclusion that linguistic strategies like semantic tools (schema, frame, verb meaning), syntactic tools (mood of verb), discoursal tools (power relation)… can be effective to identify and analyze language crimes. Perjury/lie is considered as a crime in both courts and Bureau of Police Investigation. Analyzing all language crimes in one article is not possible; therefore, the author analyzes just one which is perjury/lie.