تبيين جامعه‌شناختي بي‌ثباتي سياسي (مطالعه‌اي بين‌كشوري)

Sociological Explanation of Political Instability :A Cross-National Study

در پژوهش حاضر ابتدا تلاش گرديد استدلال‌هاي اصلي نظريه‌هاي بي‌ثباتي سياسي يعني محروميت نسبي، بسيج منابع و وابستگي / نظام جهاني در قالب فرضيات تحقيق استخراج و فرموله گردد. سپس، بر مبناي دلالت‌هاي مشترك آن‌ها مدلي نظري از تلفيق اين فرضيات ساخته شد كه در بردارنده سازه‌هاي اصلي نظريه‌هاي مزبور و پيونددهنده آن‌ها بود. در انتها،‌ با مقابله اين مدل نظري با داده‌هاي 147 كشور در يك دوره زماني بيست‌ساله، ميزان انطباق و تناظر پيش‌بيني‌هاي هر يك از اين نظريه‌ها با شواهد بين كشوري مورد ارزيابي و داوري تجربي قرار گرفت. در‌ مجموع، نتايج اين تحقيق نتوانست هيچ‌يك از سه ديدگاه نظري بي‌ثباتي سياسي را كاملاً تاييد يا ابطال كند. به عبارت ديگر، يافته‌هاي اين تحقيق دلالت تام و تمامي براي هيچ يك از تيوري‌ها نشان نداد تا جايي كه برخي از پيش‌بيني‌هاي هر يك از اين سه نظريه تاييد و برخي ديگر ابطال شدند. نتايج تحقيق بر اين واقعيت صحه گذاشت كه هرگز يك نظريه نيست كه توافق كامل و تام با عالم واقع دارد، بلكه چندين نظريه در عرض هم هستند كه توافق ناكامل و جزيي با جهان تجربي دارند.

In the present article, initially, an attempt was made to formulate the hypotheses of the study concerniong political instability based on the main relevant theories, that is, relative deprivation, mobilization of resources and dependency/world-system. Then, a theoretical model was developed through a combination of these hypotheses. The model incorporates the main constructs of the aforementioned theories and is ,in fact, a synthesis of all of them. Finally, the theoretical model was tested empirically with the data from 147 countries in a long-term period (20-year) to find out the level of compatibility and correspondence between the theoretical predictions and empirical data in this study. In general, the findings of the present cross-national research indicate that none of the three proposed theoretical viewpoints (i.e. relative depravation, mobilization of resources, and dependency/ world-system) could be empirically proved or refuted. In other words, the findings did not completely support the theories. In fact, some of the predictions of the theories of political instability were proved while others refuted. Consequently, it is acknowledged that – at least in the field of political and social sciences –no single theory is fully capable of explaining the facts and realities; rather, a number of parallel theories could partially and incompletely explain the empirical world.