عارضه‌يابي سيستم كتابخانه‌هاي عمومي ‌با استفاده از تحليل حساسيت در مدل‌هاي تحليل پوششي داده‌ها (مطالعه موردي: كتابخانه‌هاي عمومي شهرستان يزد)

Failure Finding in Public Library System Using Sensitivity Analysis in Data Envelopment Analysis Model

هدف: پژوهش حاضر با هدف عارضه‌يابي سيستم كتابخانه‌هاي عمومي به ارزيابي عملكرد كتابخانه‌هاي عمومي شهرستان يزد پرداخته است. روش: پژوهش حاضر از نوع كاربردي و از نظر زمان، تك‌مقطعي مي‌باشد. روش انجام پژوهش به شيوه سندي و پيمايشي است. استراتژي به‌كار گرفته شده،‌ استراتژي تحليل مبتني بر مدل‌سازي رياضي و با استفاده از تكنيك تحليل پوششي داده‌ها مي‌باشد. جمع‌آوري داده‌ها با استفاده از مستندات و پرسشنامه انجام شده است. دامنه مكاني پژوهش، كتابخانه‌هاي عمومي شهرستان يزد و دامنه زماني آن سال 1387 مي‌باشد. پس از جمع‌آوري داده‌ها، مدل‌ رياضي مناسب جهت ارزيابي عملكرد كتابخانه‌ها تدوين و نتايج با استفاده از نرم‌افزارهاي WINQSB و SPSS تحليل شدند. يافته‌ها: با طراحي و اجراي مدل مناسب تحليل پوششي داده‌ها، ميزان كارايي كتابخانه‌هاي عمومي شهرستان يزد مشخص شد. در اين مدل كه داراي بازده متغير نسبت به مقياس است 11 كتابخانه كه معادل 55 درصد از كتابخانه‌ها مي‌باشند، داراي كارايي كامل يعني يك بودند. همچنين نتايج رتبه‌بندي ورودي‌ها و خروجي‌ها با استفاده از تكنيك SAW نشان داد كه از بين ورودي‌ها، تعداد كارمند و از بين خروجي‌ها، تعداد اعضاي داراي كارت عضويت داراي بيش‌ترين اهميت در عملكرد كتابخانه‌ها مي‌باشند. در يك جمع‌بندي كلي مي‌توان گفت علي‌رغم وجود امكانات نسبتاً مناسب در حوزه زيرساخت‌هاي كتابخانه‌هاي عمومي شهرستان يزد، جذب كاربران به استفاده از كتابخانه در قالب شاخص‌هاي تعداد كتاب به امانت گرفته شده و استفاده افراد از كتابخانه چندان مطلوب نبوده است. اصالت/ارزش: امروزه با توجه به رشد و اهميت فزاينده سازمان‌ها در اجتماع، ارزيابي عملكرد آن‌ها بسيار مورد توجه قرار گرفته است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با به‌كارگيري يكي از روش هاي كمي در زمينه ارزيابي عملكرد، به ارزيابي عملكرد كتابخانه‌هاي عمومي شهرستان يزد بپردازد.

Purpose: The aim of this work was failure finding in public library system using sensitivity analysis in Data Envelopment Analysis (DEA) models. Methodology: This applied survey is a single-stage research in terms of time. The strategy applied was mathematical modeling based analysis strategy using DEA technique. The data required were collected by using questionnaire and related documents. The research sample included the public libraries of Yazd city that were studied in 2008. After data collection, a proper mathematical model for evaluating the libraries’ performance was developed and the data were analyzed using SPSS and WINQSB software. Findings: The results of data analysis using the researcher developed mathematical model (consisting of 11 variables) showed that 11 libraries (%55 of the whole libraries) had complete performance (equal to 1). In addition, the results of rating of inputs and outputs using SAW technique showed that the staffs among the input, and those members holding membership ID among the output were of the highest importance in the libraries performance. It can be concluded that, in spite of enjoying proper and enough infrastructural facilities, Yazd city public libraries could not be rated as suitable in terms of attracting the users to make use of library according to the number of books lent and use of public from the libraries. Originality/Value: With regard to the growth and importance of organizations in the society, evaluation of their performance has been in the core attention among researchers. The present work is an attempt to evaluate the performance of Yazd city’s public libraries using a quantitative method.