دو قرن مقاومت عالمان ديني قفقاز در برابر كفر و الحاد و ديكتاتوري

Caucasian Religious Scholarsʹʹ Two-Century Resistance against Blasphemy, Atheism and Dictatorship

حوادثي كه در مسير سرنوشت يك ملت به وقوع مي‌پيوندد گاهي داستان‌هايي شگفت‌انگيز و دردآلود به وجود مي‌آورد كه براي آيندگان، هم درس عبرت است و هم مايه تاسف و اندوه. ايران بزرگ اسلامي در سرگذشت خود حوادث تلخ و تاسف بار بسياري به خود ديده كه يكي از غم‌انگيزترين آنها جدايي بخش‌هاي مهمي از پيكره اين سرزمين كهن و تمدّن‌ساز است و آنگاه كه بدانيم سبب اين تقطيع ها و تجزيه‌ها علاوه بر قهر و غلبه دشمن متجاوز، خيانت بيگانه‌پرستان نيز بوده، بسي دردناك‌تر است. نوشتار حاضر مختصري از پژوهشي تاريخي و تحليل و بررسي فرهنگي درباره يكي از بخشهاي مهم جدا شده از سرزمين سرافرازمان، ايران بزرگ است كه نخستين بار در نشست علمي گروه تاريخ موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني? با عنوان «دو قرن مقاومت عالمان ديني قفقاز» ارايه شد.

Sometimes, a nation witnesses a series of events in the course of shaping its destiny about which wonderful and painful stories are related. These stories teach the later generations’ valuable lessons and bring them grief. Great Islamic Iran has witnessed many bitter and sad events during its history, one of which is the separation of some important parts from this ancient and civilization-creating land. More painfully, these separations were ascribed not only to the domination of an aggressive enemy but also to the treason of internal agents who serve the enemies. Using a documentary approach and historical analysis, the present paper elaborates on the separation of an important part from the great Islamic Iran