نفس و حافظ آن، در آيه چهارم سوره طارق با تاكيد بر ديدگاه ملاصدرا و علامه طباطبايي

Human soul and its guard in the fourth verse of the chapter tariq, Sadra and Tabatabaei`s views bolded

قرآن كريم در آيه «اِنْ كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيْها حافِظ» (طارق،4) به يكي از ويژگي هاي نفس انساني (كه حافظ داشتن نفس است) اشاره مي كند، امّا مفسرين در تفسير اين آيه داراي نظرات متنوعي هستند، جمع زيادي از مفسرين منظور از نفس مورد اشاره در آيه را روح انساني و منظور از حافظ را ملايك الهي مي دانند، ولي برخي تفاسير به يك اعتبار نفس را بر ماسوي الله تعميم داده اند و از اين جهت، منظور از حافظ را خداوند دانسته اند و معدودي نيز نفس را قوه حيواني و حافظ را روح معرفي كرده اند. در اين مقاله ضمن بيان اين نظرات، به دليل اينكه يكي از مهم ترين مباني اختلاف تفاسير در تفسير اين آيه، گرايشات فلسفي است، ديدگاه ملاصدرا و علامه طباطبايي مورد تاكيد قرار گرفته است، به ويژه اينكه نقش عليّت فاعلي حافظ براي نفس، كه مورد تاكيد ملاصدرا است و قول دوم علامه طباطبايي كه مقصود از حافظ را جنس حافظ مي داند، متمايز از تفاسير ديگر است.

In the fourth verse of the chapter tariq, human soul has been known to have a guard. Commentators, however, have presented different views knowing human soul and its guard respectively as: 1- human spirit and Divine angles, 2- all creatures and God, 3- animal power and human spirit. As one of the fundamental causes for disagreement lies in the philosophical tendencies of the commentators, this paper, introducing different views in the field, has focused on Sadra and Tabatabaei`s views. As is understood, the former`s view on the guard as an agent and the latter`s on it as the genus are particularly distinct from others.