بررسي نقش عوامل موثر در پيدايش و تكوين جريانهاي واريزه اي در ارتفاعات شمال درياچه ارورميه مطالعه موردي حوضه هاي شمال طرح آبخوانداري تسوج

The investigation of the rule of effective factors on debris flow genesis in north of Uromia heights The case study; North basins of Tasouj water table project

درحدود 90 درصد از مساحت پيكره ارتفاعات حوضه شمال آبخوانداري تسوج از سازندهاي رسوبي تشكيل شده است. عملكرد شديد نيروهاي تكتونيكي به ويژه در سازند هاي مقاوم و غير مقاوم با ايجاد تراكم گسلي بالا (km2 /km)2/2 به همراه حاكميت سيستم فرسايش پريگلاسير، به ويژه در ارتفاعات1700متري به بالا باعث شده تا با تخريب فيزيكي سنگ ها و پسروي پرتگاه ها، جريان هاي واريزه اي مجزا و ممتد بسيار تيپيك در سطح وسيعي در منطقه شكل بگيرند و براي مطالعه جهت اهداف طرح از نرم افزار هاي Arc GIS و داده هاي سنجش از راه دور و به منظور شناخت روابط بين خصوصيات مختلف مورفومتري آنها از تحليل-هاي آماري در محيط نرم افزاري SPSS استفاده شده است. نتايج به دست آمده نشان مي دهند كه ناپايداري هاي غالب منطقه عمدتاً از نوع واريزه هاي دامنه اي (Debris slide) و وايزه هاي دره اي (Debris flow(هستند و ديناميك آنها نيز عمدتا منشا طبيعي داشته كه در اين ميان شيب و ليتولوژي، نوع زمين ساخت به همراه عامل ارتفاع از جمله مهمترين پارامتر هاي تاثير گذار آنها بحساب مي آيند. نتايج تحليل هاي كمي نشان داد كه همبستگي بالا و معني دار با ضريب اطمينان مناسب بين پارامترهاي مختلف واريزه ها وجود دارد. در نهايت مهم ترين پيشنهادات حاصل از اين مطالعه درجهت كاهش خطرات ناپايداري دامنه اي در منطقه مطالعاتي عبارتند از: اجراي عمليات مناسب آبخيزداي (احداث سازه هاي تورگابيوني و بتوني و سازه هاي لاستيكي) و عمليات بيولوژيكي در بالادست هاي حوضه مورد مطالعه مي باشد.

About 90 percent area of height of north basin of Tasouj water table has been formed by sediment formation. The high function of tectonic forces especially in resistant formation and non-resistant by creating of fault accumulation (2.2 km/km2), with preglacial erosion system domination, especially up to 1700 meters height, caused that typical continious and discontinious debris flow in extensive range of this region are formed. In this study, for aims of project, Arc GIS and RS softwares and for recognizing relation between different morphometric charactristics of them, statistic of SPSS has been used. The result of this study shows that the most instabilities in the region include Debris flides and Debris flow and also their dynamic often have natural origin. On the other side, slope, lithology and tectonics with factor of height are most important effective factors. The results of quantitic analysis shows that there are significant and high correlation with desirable safety factor between different factors of debrises. Finally the most important suggestions of this study for reducing downhill instability risks in the region of study include; carring out of water shed measures (constructing of technical, concrete and elastic structures) and biological measures in superior to this basin.