اثرات پرايمينگ بذر و تاريخ كاشت بر فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان و عملكرد نخود در شرايط ديم

Effects of Seed Priming and Sowing Date on Antioxidant Enzymes Activity and Yield of Chickpea Under Dryland Condition

به منظور بررسي تاثير تيمارهاي پرايمنيگ بذر در دو كشت انتظاري و بهاره نخود، آزمايشي در سال زراعي 88-1387 به-صورت اسپليت پلات در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي به اجرا درآمد. در اين آزمايش تاريخ كاشت انتظاري و بهاره به عنوان فاكتور اصلي و تيمارهاي پرايمينگ شامل تيمار شاهد (بدون پرايم)، هيدروپرايمينگ، پرايمينگ با كلريد پتاسيم و كلريد كلسيم به-عنوان اسموپرايمينگ و پرايمينگ با سولفات روي و اسيد آسكوربيك به عنوان پرايمينگ غذايي در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج آزمايش نشان داد كه كشت انتظاري در مقايسه با كشت بهاره عملكرد بيش تري حاصل نمود، كاهش عملكرد در كشت بهاره عمدتا ناشي از تعداد دانه كم تر در هر بوته و تا حدي كاهش وزن هزار دانه بود. هم چنين نتايج نشان گر تاثير منفي تيمارهاي اسموپرايمينگ بر تعداد بوته در واحد سطح، وزن خشك بوته در گلدهي، عملكرد دانه و شاخص برداشت بود، در حالي كه هيدروپرايمينگ و پرايمينگ با آسكوربات و سولفات روي عملكرد را در هر دو كشت انتظاري و بهاره افزايش دادند. با بررسي فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان مشخص گرديد كه در كشت بهاره نسبت به پاييزه فعاليت آنزيم هاي كاتالاز و پراكسيداز افزايش پيدا كرد، كه به اعمال تنش خشكي بيش تر در كشت بهاره نسبت داده شد. در كل نتايج نشان داد كه نقش آنتي اكسيداني آنزيم پراكسيداز در حدود 20 برابر آنزيم كاتالاز بود و آنزيم پراكسيداز عامل دفاعي اصلي در كاهش خسارت اكسيداتيوي در نخود تحت تنش مي باشد.

In order to investigate the effects of seed priming and sowing dates on chickpea, an experiment was conducted in 2010 using a randomized complete block design as a split plot experiment. Sowing dates of winter and spring were allocated to main plots. priming treatments including control (non priming), hydropriming, priming with KCl and CaCl2 as osmopriming, ZnSO4 and Ascorbate as mineral priming were assigned to subplots. The results showed that grain yield was greatest under winter sowing. Grain yield reduction under spring sowing was mainly due to a reduction in the number of seed/plant and seed weight. Results indicated that osmopriming treatments had adverse affects on number of plants per unit area, shoot dry weight at flowering, grain yield and harvest index. Hydropriming, ascorbate and ZnSO4 priming increased grain yield under these tow sowing dates. Catalase and peroxidase showed higher antioxidant activities under spring sowing date than winter sowing. These differences were attributed to severe drought stress under spring sowing date. In overall it can be concluded that peroxidase showed 20 times higher antioxidant activity in contrast to catalase and played main defense role in reduction of oxidative damages in chickpea under drought stress.