تخمين اقتصاد سايه اي و بررسي اثرات آن روي آلودگي هوا مطالعه موردي: اقتصاد ايران

Estimating Shadow Economy and the Impact on Air Pollution in Iran

اقتصاد سايه اي، بخش مهم و انكار ناپذير اقتصاد تمام كشورها بخصوص كشورهاي در حال توسعه است. اكثر واحدهاي فعال در اين بخش از اقتصاد، داراي اثرات جانبي منفي زيست محيطي ميباشند. با توجه به طرح مباحث توسعه پايدار و فشارهاي جهاني رو به رشد به منظور اتخاذ سياستهايي در جهت حفظ و حمايت از محيط زيست، توجه به عواملي كه سلامت محيط زيست را در معرض تهديد قرار ميدهد، از اهميت جدي برخوردار ميباشد. مقاله حاضر ضمن اينكه براي نخستين بار به بررسي تاثير متغيرهاي شاخص سياسي و نسبت جمعيت فعال به كل جمعيت بر متغير پنهان اقتصاد سايه اي مي پردازد، اولين مطالعه اي است كه علاوه بر بررسي اثرات مستقيم متغيرهاي علي اقتصاد سايه اي، به بررسي اثر برهم كنش اين متغيرها بر روي متغير پنهان اقتصاد سايه-اي به منظور تخمين روند و حجم آن با كاربرد نرم افزار مدل سازي ليزرل مي پردازد؛ و با توجه به اينكه در ايران، موضوع اثرات منفي فعاليت هاي اقتصاد سايه اي روي محيط زيست تا كنون مورد توجه قرار نگرفته و در ساير كشورها نيز ادبيات موجود در اين حوزه بسيار محدود بوده و عمدتاً مباحث به صورت كلي و نظري مطرح شده است، براي اولين بار به بررسي ارتباط اقتصاد سايه اي و آلودگي هوا پرداخته است. نتايج حاصل از مطالعه حاضر مبين اين است كه ميانگين نسبت حجم اقتصاد سايه اي به توليد ناخالص داخلي طي دوره مورد بررسي (1386-1354) معادل 25/12 درصد بوده و به طور متوسط، به ازاي هر يك واحد افزايش در اندازه اقتصاد سايه اي، آلودگي هوا به مقدار 17/0 درصد افزايش مي يابد.

Shadow economy is an important part of economy in almost all countries especially the developing ones. Most of active firms in this part of economy have negative externality on the environment. Considering the importance of sustainable development and growing international pressures to maintain and support the environment more and more attentions have been drawn to the factors affecting and threatening environmental health. The present paper for the first time considers the role of variables like polity index and active population to total population ratio and how they affect the shadow economy. In addition to the main direct effects of these variables on shadow economy the indirect effects of causal variables through interaction with shadow economy are also examined. Since the relationship between shadow economy and air pollution has been somehow disregarded in economic literature to a large extent in Iran and to some extent at international level the present paper for the first time focuses on the relationship between shadow economy and air pollution. The results indicate that on average the ratio of shadow economy to GDP is 12.25% and a 1% increase in the size of the shadow economy raises the water pollution by 0.17%.