تاثير آبياري و كود نيتروژني بر خصوصيات مورفولوژيك، درصد و عملكرد اسانس گياه دارويي شويد (Anethum graveolens L. )

The Effect of Irrigation and Nitrogen Fertilizer on Morphological haracteristics and Essential Oil Percentage and Yield of Dill (Anethum graveolens L.)

چكيده به منظور بررسي اثر تيمارهاي آبياري و كود نيتروژني بر خصوصيات مورفولوژيك و اسانس شويد، پژوهشي در سال 1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز انجام شد. آزمايش به صورت اسپليت پلات بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. فاكتور اصلي شامل سطوح آبي در سه سطح (70، 100و 130 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A) و فاكتور فرعي شامل چهار سطح كود نيتروژني (0، 40، 80 و 120 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) انتخاب شد. نتايج نشان داد كه تاثير تيمارهاي آبياري روي تعداد شاخه ثانويه، وزن ساقه و همچنين اثر مقدار كود نيتروژني روي صفات قطر ساقه و وزن گل معني دار بود. بيشترين تعداد شاخه ثانويه و وزن ساقه بترتيب مربوط به تيمارهاي 130 ميلي متر تبخير از تشتك و شاهد بود. بيشترين قطر ساقه به ترتيب با مصرف 120 و 80 كيلوگرم در هكتار نيتروژن حاصل شد. تيمار آبياري پس از 130 ميلي متر تبخير از تشتك و كود 80 كيلوگرم در هكتار و تيمار آبياري شاهد و كود شاهد به ترتيب بيشترين و كمترين وزن گل را نشان داد. تيمار شاهد آبياري، بيشترين درصد اسانس را داشت. كاربرد 40 كيلوگرم در هكتار نيتروژن براي دستيابي به حداكثر درصد اسانس با كاربرد كمترين ميزان كود شيميايي موثر است. ضمنا با عنايت به اينكه كاهش مصرف آب از 70 به 130 ميلي متر تبخير از تشتك، تاثيري روي عملكرد اسانس نداشته است، لذا مي توان به توليد اسانس كافي از اين گياه با كاهش مصرف آب آبياري اميدوار بود.

Abstact In order to investigate the effect of irrigation and nitrogen fertilizer on morphological characteristics and essential oil percentage and yield of dill, this research was performed in 1389 in Agricultural Research Farm of the University of Tabriz. The experiment was carried out as split plot based on randomized complete block design with three replications. Irrigation treatments (irrigation after 70, 100, 130 mm evaporation from class A pan) and nitrogen levels (0, 40, 80, 120 kg/ha) were allocated to main and sub-plots, respectively. The results showed that the irrigation treatments had significant effect on secondary branches number, stem weight. Although stem diameter and flower weight was affected significantly by nitrogen fertilizer amounts. Maximum number of secondary branches and stem weight were observed in irrigation after 130 mm evaporation from class A pan) and control treatments respectively . Largest stem diameter were obtained by 120 and 80 kgN/ha respectively. Irrigation after 130 mm evaporation and 80kgN/ha and irrigation after 70 mm evaporation and 0kgN/ha produced the highest and lowest flower weight, respectively. The highest essential oil percentage obtained from irrigation after 70 mm evaporation. As there was a positive relationship between flower yield and essential oil percentage, for producing the highest essential oil percentage, application of 40 kg/ha nitrogen is suitable. So reducing water supply from 70 to 130 mm evaporation had no significant effect on essential oil yield, it seems that produce the higher essential oil content from dill, is possible with remarkable decreasing of water consumption.