تاثير آموزش نقشه مفهومي بر "مهارت‌هاي تفكر انتقادي اختصاصي پرستاري" در دانشجويان پرستاري

The Effect of Clinical Concept Mapping on Discipline Based Critical Thinking of Nursing Students

مقدمه: پرورش تفكر انتقادي در دانشجويان چالشي است كه روياروي مدرسين پرستاري قرار دارد. در اين مطالعه تاثير آموزش و كاربرد نقشه مفهومي فرايند پرستاري بر مهارت‌هاي تفكر انتقادي اختصاصي پرستاري در دانشجويان سال چهارم پرستاري مورد بررسي قرار گرفته است. روش‌ها: در اين مطالعه شبه تجربي 32 دانشجوي پرستاري سال چهارم شركت كردند كه به طور تصادفي به دو گروه مساوي تقسيم شدند. به منظور آشنايي با نحوه كاربرد نقشه مفهومي مبتني بر فرايند پرستاري، گروه آزمايش در يك كارگاه آموزشي يك روزه شركت كردند. از آنها همچنين خواسته شد تا حداقل دو نقشه مفهومي را در حين تجارب باليني خود ارايه دهند. گروه شاهد تنها در برنامه باليني متداول شركت كردند. در پايان هفته دهم، هر دو گروه، بسته آزمون را كه شامل 14 سناريو و سه موقعيت آزاد براي سنجش هفده بعد تفكر انتقادي اختصاصي در پرستاري (در دو طبقه مهارت‌هاي تفكر انتقادي و عادات ذهني بود) بود دريافت كردند و طي مدت دو هفته كتباً به آن پاسخ دادند. آنها مي‌بايست بنويسند كه چگونه از هر يك از ابعاد تفكر انتقادي در عملكرد خود استفاده مي‌كنند. پاسخ‌هاي آنها توسط دو نفر كارشناس ارشد پرستاري با استفاده از معيارهاي شناسايي هر يك از ابعاد تفكر انتقادي، ارايه استدلال و كيفيت پاسخ دانشجو (تناسب پاسخ با سال تحصيلي) ارزشيابي شد. براي مقايسه ميانگين نمرات دو گروه از آزمون من ويتني يو استفاده شد. نتايج: ميانگين نمره كل مهارت‌هاي شناختي تفكر انتقادي در گروه تجربي (62/13±14/20) بود كه تفاوت معناداري با گروه شاهد (52/6±41/6) داشت (001/0 > p). همچنين تفاوت ميانگين نمره كل عادات ذهني در گروه تجربي (58/20±68/23) با گروه شاهد (51/5±30/6) به لحاظ آماري معنادار بود (005/0 > p). علاوه بر اين تفاوت بين دو گروه نيز در يازده بعد از هفده بعد تفكر انتقادي معنادار (01/0? < ) بود. نتيجه‌گيري: آموزش و كاربرد نقشه مفهومي در بستر باليني موجب بهبود تفكر انتقادي در پرستاري مي‌شود. تعميم يافته‌ها مستلزم تكرار پژوهش به ويژه در سال‌هاي اوليه تحصيلي است.

Introduction: Enhancing nursing studentsʹ critical thinking is a challenge faced by nursing educators. This study is aimed at determining the effect of clinical concept mapping using nursing process on discipline based critical thinking of 4th year nursing students. Methods: In this quasi-experimental study, a convenient sample of 32 nursing students participated. They were randomly assigned to two groups. The control group was involved just in the usual clinical practice, while the experimental group participated in a one day workshop on clinical concept mapping using nursing process during their usual clinical practice. They were also asked to provide at least two clinical concept maps during their clinical practice. On the 10th week of their clinical practice a post-test was done using a specially designed package consisting of fourteen vignettes and three open response opportunity for measurement of seventeen dimensions of critical thinking in nursing (under two categories of cognitive critical thinking skills and mind habits). Students of both groups were required to write about how they would use a designated critical thinking habit or skill to act in a certain way. The studentsʹ responses were evaluated by two raters based on identification of critical thinking, justification and quality (appropriateness of the responses with regard to their level of education) of the studentʹs response. The mean scores of both groups were compared by Mann-Whitney test. Results: Result of the study revealed a significant difference (p < 0.001) between the two groupsʹ cognitive critical thinking scores: Experimental group mean score (20.14±13.62) vs the control group mean score (6.41± 6.52).The results also revealed a significant difference (p < 0.005) in the scores of mind habits: Experimental group mean score (23.68±20.58) vs the control group mean score(6.30± 5.51). Two groups of study were also significantly different from each other in 11 out of 17 dimensions of critical thinking (p < .01). Conclusion: Teaching and application of clinical concept mapping leads to improvement of critical thinking abilities in nursing students. However, further studies are recommended to generalize this result to nursing students in their earlier stage of education.