تجمع زيستي فلزات سنگين جيوه، كادميوم، سرب و مس در دو كفه اي Crassostrea gigas در منطقه بندر امام خميني (ره)

Heavy metals (Hg, Cd, Pb and Cu) bioaccumulation in the oyster Crassostrea gigas of Imam Khomeini Port

فلزات سنگين به دليل پايداري زياد با تجمع در بافت هاي آبزيان، قابل انتقال به سطوح مختلف غذايي و در نهايت انسان مي باشند و به اين ترتيب باعث بروز پيامد هاي خطرناك آلودگي به اين فلزات مي شوند. بندر امام خميني بزرگ ترين بندر ايران واقع در شمال غرب خليج فارس مي باشد كه تردد فراوان كشتي ها در اين بندر و همچنين وجود صنايع مختلف به خصوص صنايع پتروشيمي در اطراف اين بندر سبب تخليه ناپاكي هاي فراوان آلي و معدني از جمله فلزات سنگين به اين منطقه مي شود. در اين مطالعه به منظور آگاهي از سطوح فلزات سنگين در بافت نرم دو كفه اي Crassostrea gigas، نمونه برداري از صدف هاي متصل به اسكله هاي بندر امام خميني در اسفند ماه 1388 در 5 ايستگاه به صورتي كه كل منطقه بندر امام خميني پوشش داده شود به نام هاي اسكله پتروشيمي، داك سرسره، اسكله 15، اسكله 28 و اسكله 33 انجام و پس از انتقال به آزمايشگاه و عمليات آماده سازي و هضم شيميايي توسط اسيد نيتريك، ميزان فلزات سنگين نمونه ها توسط دستگاه اسپكتروفتومتري جذب اتمي (AAS) اندازه گيري گرديد. نتايج نشان داد كه ميانگين سطوح جيوه، كادميوم، سرب و مس در بافت نرم دو كفه اي هاي جمع آوري شده از ايستگاه هاي مختلف به ترتيب 97/2±12/3، 62/3±56/7، 30/3±1/7 و 17/66±57/440 ميكروگرم بر گرم وزن خشك مي باشد. مقايسه آماري ميزان فلزات جيوه، كادميوم، سرب و مس در دو كفه اي هاي مربوط به ايستگاه هاي مختلف اختلافات معني داري را نشان داد (05/0P < ). مقايسه مقادير اين فلزات با استاندارد هاي بين المللي نشان داد كه ميزان هر چهار فلز سنگين در صدف هاي منطقه بندر امام بالاتر از حد استاندارد هاي بين المللي مي باشد. با توجه به فعاليت هاي پتروشيمي بندر امام و ساير صنايع فعال در منطقه، پايش زيست محيطي مداوم فلزات سنگين در منطقه لازم به نظر مي رسد.

Heavy metals are major group of dangerous contaminants in marine environment. Due to their persistence, they may enter aquatic food chains and transfer from one trophic level to another. They also may be harmful for human being which is placed at the top of the food chain. Imam Khomeini’s Port is located in the north west end of Persian Gulf and ships traffic and several industries especially petrochemical industries around of the port, discharge various organic and non-organic contaminants such as heavy metals into this ecosystem. In this study in order to investigate the levels of heavy metals (Hg, Cd, Pb and Cu) in soft tissue of oyster Crassostrea gigas from Imam Khomeini port, oysters of the same size were sampled on March 2010 from 5 different locations including harbors of Petroshimi, Doc Sorsoreh, 15, 28 and 33 in the Imam Khomeini port. The samples were freeze dried and acid digested in order to determine their heavy metal content with atomic absorption spectrophotometry. Results indicated that the content of Hg, Cd, Pb and Cu in the oysters’ soft tissue were 3.12±2.97, 7.56±3.62, 7.1±3.30 and 440.57±66.17 µg/g of dry weight, respectively. The highest level of Hg, Pb and Cu were recorded in harbor of Petroshimi while the highest level of Cd was measured in harbor no 15.The concentration of Hg, Cd, Cu and Pb in bivalve soft tissue was more than standard limits. This can be dangerous for public health therefore regular monitoring of heavy metals in the area is recommended.