مطالعه تطبيقي شيوه بازنمايي كنشگران ايراني و غربي در پرونده هسته‌اي ايران در رسانه‌هاي بين‌المللي (الگوي 2008 ون ليون)

The Comparative Study of the Linguistic Representation of Iranian and Western Actors of Iran’s Nuclear Program in International Media (Van Leeuwen’s Model (2008))

يكي از اهداف تحليل‌ گفتمان انتقادي، بررسي روابط نابرابر و سلطه‌گرانه حاكم بر رسانه و ايجاد آگاهي، بينش و نگاه انتقادي در مخاطبان رسانه‌هاست و انگاره اجتماعي- معنايي نحوه بازنمايي كنشگران اجتماعي (Van Leeuwen, 2008) چارچوب نظري مناسبي براي پژوهش در اين حوزه در اختيار زبان‌شناسان و تحليلگران گفتمان قرار مي‌دهد. در تحقيق حاضر، پنجاه خبر و مقاله منتشر‌شده در رسانه‌هاي معتبر بين‌المللي كه در دو ماه پاياني سال 2010م درباره پرونده اتمي جمهوري ‌اسلامي ‌ايران منتشر شده‌اند، در چارچوب انگاره يادشده بررسي و نحوه بازنمايي كنشگران اجتماعي دو طرف منازعه (ايران- غرب) تحليل مي‌شود تا ميزان بي‌طرفي يا جانبداري اين رسانه‌ها در بازنمايي نقش‌آفرينان اين كشمكش بين‌المللي آشكار شود. نتايج پژوهش مويد اين واقعيت است كه با‌وجود ادعاي بازنمايي بي‌طرفانه وقايع توسط خبرگزاري‌ها و مطبوعات مهم بين‌المللي، جرياني هدفمند از سازكارهاي زباني و اجتماعي در مطالب منتشر‌شده توسط آن‌ها درباره پرونده اتمي ايران ديده مي‌شود: كنشگران اجتماعيِ طرف ايراني، هم ازنظر حجم و محتوا و هم به‌لحاظ نحوه نام‌دهي و هويت‌دهي، به‌‌شيوه‌اي متفاوت با كنشگران غربي بازنمايي مي‌شوند و تصويري غيرمنطقي و ستيزه‌جو از ايشان نشان داده مي‌شود؛ درحالي‌ كه كنشگران طرف ديگر منازعه با همدلي بيشتر و به‌عنوان افرادي ‌منطقي و صلح‌طلب معرفي مي‌شوند.

Revealing the unequal relations of power, which lead to hegemony in media and make audiences aware of it, has been in the center of attention for Critical Discourse Analysis (CDA) for a long period of time. Van Leeuwen’s (2008) socio-semantic network of social actors is considered as a competent framework for linguists and discourse analysts to do so. In this article, we study 50 hard news and articles published in leading international news agencies and newspapers about Iran’s nuclear program during November and December 2010 to analyze the way the social actors of both sides of the quarrel have been represented in the media. The results showed that although the international news agencies and newspapers claim to stay neutral in representing the events, some linguistic mechanisms to represent Iranian social actors differently from the western ones are obvious and Iranian social actors playing role in this case are shown as irrational hardliners while western counterparts are introduced as logical peace seeker ones.