تحليل نشانه- معناشناختي شعر «آرش كمانگير» و «عقاب» تحول كاركرد تقابلي زبان به فرايند تنشي

The Semiotics Analysis of “Arash Kamangir” and “Oghab” Poems: The Transformation of Mutual of Language Function to Tensional Process

نشانه- معنا‌شناسي يكي از ابزارهاي علمي تحليل نظام‌هاي گفتماني است كه سازكارهاي شكل‌گيري و توليد معنا را در متون بررسي و مطالعه مي‌كند. در نشانه- معناشناسي با عبور از نشانه‌شناسي ساخت‌گراي محض به نشانه‌شناسي پديدار‌شناسي و نشان دادن مسير حركت نشانه‌ها به نشانه‌هاي استعلايي، عوامل معرفت‌شناسانه آثار فرصت بروز و ظهور بيشتري مي‌يابد. شعر «عقاب» از پرويز ناتل خانلري و «آرش كمان‌گير» از سياوش كسرايي، اشعاري روايت‌محور هستند كه به‌دليل در‌برداشتن ماهيت‌هاي شوشي و كنشي گوناگون و پروراندن كنش‌هاي ارزش‌آفرين و اسطوره‌ساز در ‌نهايت داستان، ويژگي‌هاي يك روايت را دارند و از اين جهت، براي بررسي و تجزيه و تحليل نشانه- معنا‌شناختي گفتمان‌هاي حاكم بر آن‌ها ارزشمند و درخور توجه هستند. در ابتدا و ميانه اين دو داستان، نظام‌هاي گفتماني تجويزي و القايي يا تعاملي ‌شناختي جريان دارد. در ادامه، به‌دنبال گفت‌وگوها و پديداري روايت‌هاي تعاملي، دو نظام ارزشي شكل مي‌گيرد كه از چالش ميان آن‌ها ديناميك معنايي گفتمان تامين مي‌شود و به نظام تنشي مي‌انجامد كه براساس دو ارزش گستره‌اي و فشاره‌اي قابل تبيين است. اين پژوهش ضمن تحليل انواع نظام‌هاي گفتماني مانند نظام گفتماني تجويزي، القايي و رخدادي در اين دو شعر، به بررسي اين متون ازديدگاه نظريات تقابلي گرمس و مربع معنا و گذر از مربع معنايي به فرايند تنشي مي‌پردازد و درپي پاسخ به اين پرسش است كه شعر روايي فارسي تا چه حد ظرفيت تحليل نظام‌هاي گفتماني را داراست.

The semiotics is one of the scientific instruments for analyzing the discourse system, which studies the components of meaning structure and creation in texts. In semiotics, the gnosilogical characteristics of literary works will find the chance to appear clearly by surpassing mere constructive semiotics to phenomenology semiotics and showing the signs path of moving towards higher and more perfect signs. The beautiful poems of “Oghab” by Khanlari and “Arash Kamangir” by Kasrayie are the narrative oriented kind of poetry, which have the narrative characteristics due to having situational identity and various actions and nourishing precious mythos actions at the end of the story. Therefore , these two masterpieces are worth being studied and analyzed for semiotics analysis and discourse system. The prescriptive discourse system and manipulative ones are flowing at the beginning and in the middle of these two stories. Later on, proceeding the discourses and appearance of the narratives, two value systems are shaped, which through their conflicts, the dynamic semiotics discourse is provided, leading to tensional system, which is analyzable based on the expansion and pressure values. This research studies these texts by means of Greimas comparative approaches, passing through semantic square to tensional square while analyzing the type of discourse systems including prescriptive, manipulative and incidental ones in these two poems. This research Further tries to find out up to which point Persian narrative poetry is cable of analyzing the discourse systems ruling over it. Keywords: Semiotics, Discourse narrative, Arah Kamangir, Oghab, Tensional process