رابطه سعادت و سياست از ديدگاه فارابي

Relationship between Happiness and Politics in Farabi’s View

سعادت مسيله‌اي فلسفي است كه به دليل بيان برترين منزلت و غايت كمال تعقّل آدمي پيوسته توجه فيلسوفان را به خود جلب كرده است. پرسش اصلي مقاله حاضر، تبيين ديدگاه فارابي درباره سعادت و تاثير سياست بر آن است. سياست فعل و تدبير رييس مدينه فاضله است و اين تعريف بر اساس تعاليم دين كه در نهايتْ تمامِ افراد مدينه را به سعادت مي‌رساند، شكل گرفته است. از منظر فارابي عواملي چون تعقّل، قوّه ناطقه و عقل فعّال، بنيان فلسفي سياست را پي مي‌نهد و لذا به سعادت منتهي مي‌شود. مدينه فاضله نيز طبق ديدگاه وي با تكيه بر رييس آن شكل مي‌گيرد. او به مدد دانايي، ارتباط با عقل فعّال و شناخت حقيقي، وظيفه رساندن مردم را به سعادت عهده‌دار است. فارابي از علمي مدني ياد مي‌كند كه به بررسي افعال و اخلاق مي‌پردازد تا اين نكته را تبيين كند كه گسترش هنجاري اخلاقي در ميان مردم با حكومتي امكان‌پذير است كه تنها با نيروي خدمت و فضيلت دست به چنين كاري مي‌زند. حاصل اين خدمت سياست است و هدف علم سياست، سعادت عملي آدمي است. پس سياستْ سعادت انسان را رقم مي‌زند.

Because of expressing the highest position and the purpose of the fullest sense of human being, happiness is a philosophical issue that has always attracted the attention of philosophers. The main question of this paper is to explain Farabi’s perspective on happiness and influence of policy on it. The policy is the duty and strategy of the president of utopia and this definition is based on religious teachings that finally bring happiness to all the people of Medina. In Farabi’s view, elements such as reasoning, rational faculty and active intellect are establishing the foundation of the politics and therefore leads to prosperity. According to his view, utopia is shaped on the base of its head. Due to his knowledge and connection with the active intellect, he is responsible for the happiness of the people of medina is prosperity. Farabi speaks of a civil science that deals with the study of actions and Ethics to explain this point that spreading of the moral norms among people is possible for a government that do this action only due to force of serves and virtue. The result of this serves is politics and the purpose of the politics is discussing of practical human happiness. Therefore, politics determines the human happiness.