محاوره درباره فلسفه ارسطو؛ نمادي از دوره انتقال

A Dialogue on Aristotle’s Philosophy: A Symbol of the Period of Transition

آنچه امروز از ارسطو نقل ميشود، اغلب برمبناي آثار آخرين دوره حيات فكري او، يعني دوره فعاليت علمي در مدرسه مشايي (لوكيوم) و بعبارتي براساس درس‌گفتارهاي مدرسه است كه در قالب حوزه‌هاي طبيعيات، مابعدالطبيعه، اخلاق، سياست و هنر و... طبقه‌بندي شده است. آثار دوره‌هاي اول و دوم حيات ارسطو يا كمتر مورد توجه بوده يا صرفاً جنبه تخصصي و فنّي داشته و گويي چندان نقشي در نظام فلسفي وي نداشته است. با پژوهشهاي صورت‌گرفته در چند دهه اخير روشن شده است كه آثار اخير نه تنها درجه دوم و حاشيه‌يي نيستند، بلكه اساس و بنياد نظام اصلي فلسفه ارسطو بشمار مي‌آيند و در فهم و تقرير درست تفكر او نقشي كليدي دارند. براي نمونه، تلقي او از صور افلاطون هرچند بصورت رايج در موضعي نقادانه خلاصه شده است، با بررسي آثار مذكور روشن ميشود كه در دوره‌‌يي از حيات فكري فيلسوف، اين نظريه با تمامي نتايج آن حضوري پررنگ داشته و در يك فرايند زماني جنبه انتقادي بخود گرفته است. در اين نوشتار، با بررسي يكي از مهمترين آثار اين دوره، يعني محاوره درباره فلسفه، ابعادي از تلقي وجودشناسانه ارسطو در دوره دوم ـ يا اصطلاحاً دوره انتقال ـ ملاحظه خواهد شد.