تجزيه مسير عملكرد روغن و صفات زراعي در چهارده رقم كلزا (Brassica napus L.)

Study of Correlation and Path Coefficient Analysis between Oil Yield and Agronomical Characters in fourtheen Cultivars of Rapeseed (Brassica napus L.)

به منظور برآورد ارتباط بين صفات كمي كلزا با استفاده از ضرايب همبستگي و رگرسيون و همچنين تعيين اثرات مستقيم و غيرمستقيم صفات خاص بر عملكرد روغن از طريق تجزيه مسير، 14 رقم كلزا در دو سال متوالي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در موسسه تحقيقات برنج كشور در سال زراعي 84 تا 86 مورد بررسي قرار گرفته و 13 صفت اندازه‌گيري شد. نتايج حاصل از تجزيه مركب آزمايش نشان داد كه بين سال هاي مورد آزمايش، رقم و سال×رقم براي اكثر صفات مورد مطالعه اختلاف معني‌داري وجود داشت كه دلالت بر وجود تنوع ژنتيكي بالا در بين ارقام است. عملكرد روغن همبستگي مثبت معني‌داري را با عملكرد دانه، وزن هزار دانه و درصد روغن نشان داد، در حالي كه با صفت تعداد روز تا خورجين دهي همبستگي منفي و معني‌داري داشت. رگرسيون گام به گام براي عملكرد روغن نشان داد كه صفات عملكرد دانه، درصد روغن و روز تا گلدهي بيشترين تاثير را بر عملكرد روغن داشتند و 1/99 درصد از تغييرات عملكرد روغن را توجيه كردند. بر اساس نتايج تجزيه مسير، بيشترين اثر مستقيم بر عملكرد روغن را عملكرد دانه و به دنبال آن درصد روغن داشتند. بر اساس نتايج حاصله عملكرد دانه و وزن هزار دانه به عنوان يك شاخص گزينشي براي رسيدن به عملكرد روغن بالا پيشنهاد شد.

In order to estimate relationship among rapeseed quantitative traits using correlation and regression coefficients, as well as to assess direct and indirect effects of specific traits to oil yield via path analysis, 14 rapeseed cultivars in two years were evaluated using randomized complete block design with three replications in Rice Research Institute of Iran, Rasht, Iran during 2005-2007 cropping seasons and 13 traits were measured. The results of combined analysis showed significant difference among years, genotypes and year× genotype for most studied trait that be indicated the existence of genetic variation among varieties. Oil yield had a significant positive correlation with grain yield, oil percent and grain weight, while had a significant negative correlation with DS. Results of stepwise regression analysis of oil yield showed that traits grain yield, oil percent and days to flowering had the highest effect on oil yield and was attributed 99.1% of oil yield variation. According to path analysis, grain yield and followed by oil percent had the highest direct effects on oil yield. Based on the results grain yield and grain weight was proposed as selective index to reach the high oil yield.