كميسيون‌هاي تخصصي در نخستين مجلس شوراي ملي

Expert Commissions at the First National Consultative Assembly of Iran

برپايي نخستين دوره مجلس شوراي ملي و ورود منتخبان ملت به عرصه قانونگذاري كشور، برخي نخبگان حاضر در مجلس را به ضرورت تفكيك نمايندگان در كارگروه‌هاي تخصصي ـ كه كميسيون خوانده مي‌شد ـ متوجه كرد. كميسيون‌ها از مهم‌ترين اركان اداري مجلس اول بودند كه لوايح و طرح‌هاي مختلف را پيش از ارايه در صحن عمومي مجلس، بررسي مي‌كردند تا با ايجاد شرايط مناسب، زمينه‌هاي تصويب يا رد موارد قانوني را فراهم آورند. در اين ميان، دو عامل مهم مي‌توانست بر كاركرد كميسيون‌ها تاثير بازدارنده داشته باشد: يكي آن‌كه، نمايندگان برخي از حوزه‌ها ـ بنا به دلايلي چون دوري از مركز و يا كارشكني حكمرانان مخالف مشروطه ـ در واپسين روزهاي مجلس اول به تهران رسيدند؛ بدين ترتيب، نه‌تنها تعداد نمايندگان در برپايي بعضي كميسيون‌ها كافي نبود، بلكه اين كميسيون‌ها با كمبود نيروي متخصص مواجه مي‌شدند. دومين عامل، كوتاه‌بودن مدت زمان نخستين دوره مجلس شوراي ملي و مشكلات سياسي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي نمايندگان در آن دوره بود. اين مقاله به اين مساله مي‌پردازد كه با توجه به شرايط زماني و اوضاع آشفته زمان برپايي مجلس اول، ميزان شناخت، دريافت و گستره تخصص نمايندگان تا چه حد بر كاركرد و نتيجه عملكرد كميسيون‌ها تاثير گذاشت؟ بر اساس روش تحليلي در تحقيق تاريخي، اين پژوهش انجام شده و از نتايج آن بر مي‌آيد كه به دليل كم‌تجربگي و آگاهي كم نمايندگان از مباحث مطروحه در كميسيون‌ها، بسياري از مشكلات و مسايل همچنان باقي ماند و تا حد قابل توجهي موجب بروز مشكلات ديگر به‌ويژه اتلاف وقت، كندي روند بررسي مباحث مطروحه و تاخير در تصويب قوانين موضوعه گرديد.

Once the National Consultative Assembly of Iran was established and the representatives started making decisions on making new laws at the national level, some elites among the parliamentarians felt the need that the MPs should be placed into specialized working groups, called commissions. Commissions were among the major administrative organs of the First Consultative Assembly thus formed to review and examine the bills before they were presented on the floor of the parliament, hence they would provide for the final approval or rejection of the bills through legal and legislative procedures. For this purpose, there were two major factors which could have a deterrent role on the commission’s functions: one was the fact that due to their being far away from the capital or as a result of their intention to impose deliberate disruption in the parliament’s procedures, the anti-consultative rulers would reach the parliaments far too late and only near the end of the First National Consultative Assembly, hence the number of MPs present in certain commissions would not reach the quorum, and the commissions would face a lack of enough expertise. The second factor was the short life of the First National Consultative Assembly and the political, social, economic and cultural problems of the then parliament members.