اثربخشي آموزش راهبردهاي شناختي در بهبود مهارت‌هاي حل مساله رياضي در دانش‌آموزان دختر كم‌توان ذهني پايه سوم راهنمايي

Effectiveness of cognitive guidelines in improving mathematical problem-solving skills in female students with mental disability attending 3rd grade of middle school

چكيده مقدمه: مطالعات گسترده‌اي در مورد اثربخشي آموزش راهبردهاي شناختي در دانش‌آموزان با ناتواني يادگيري انجام شده است، اما در مورد تاثير آموزش اين راهبردها در دانش‌آموزان كم‌توان ذهني مطالعات كمي وجود دارد. هدف از اين بررسي، تعيين ميزان اثر آموزش راهبردهاي شناختي در بهبود مهارت‌هاي حل مساله رياضي در دانش‌آموزان كم‌توان ذهني پايه سوم راهنمايي در شهرستان‌هاي استان تهران بود. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر يك مطالعه آزمايشي با طرح پيش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه شاهد بود. 30 دانش‌آموز دختر پايه سوم راهنمايي كم‌توان ذهني در اين پژوهش شركت داشتند كه به روش خوشه‌اي چند مرحله‌اي از مدارس استثنايي شهرستان‌هاي تهران انتخاب شدند. اين دانش‌آموزان به صورت تصادفي به دو گروه 15 نفري تقسيم شدند (يك گروه آزمايش و يك گروه شاهد). پس از توزيع تصادفي دانش‌آموزان در گروه آزمايش و شاهد، براي دانش‌آموزان گروه آزمايشي طي 15جلسه از آموزش راهبردهاي شناختي استفاده شد و به دانش‌آموزان گروه شاهد آموزش راهبردها ارايه نشد. براي ارزيابي ميزان هوش‌بهر گروه‌هاي مورد مطالعه از آزمون هوشي Wechslerʹs subtests و براي ارزيابي ميزان پيشرفت تحصيلي دانش‌آموزان از آزمون معلم ساخته براي بهبود مهارت‌هاي حل مساله رياضي استفاده شد. داده‌هاي به دست آمده با استفاده از آمار توصيفي (ميانگين، انحراف معيار و جدول فراواني) و آزمون t تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: ميانگين نمرات آزمون حل مساله رياضي گروه راهبرد شناختي به طور معني‌داري بيشتر از گروه شاهد بود (001/0 > P). اين مداخله باعث افزايش ميانگين نمرات گروه آزمايش در حل مساله رياضي نسبت به گروه شاهد شد. نتيجه‎گيري: يكي از حوزه‌هاي شناختي كه دانش‌آموزان كم‌توان ذهني در آن دچار اشكال هستند، حل مساله رياضي مي‌باشد. آموزش راهبرد شناختي باعث بهبود مهارت حل مساله رياضي دانش‌آموزان كم‌توان ذهني مي‌شود. با توجه به نتايج اين پژوهش مي‌توان عنوان كرد كه اثربخشي آموزش راهبرد شناختي بر مهارت حل مساله رياضي بيشتر از گروه شاهد بوده است. كليد واژه‌ها: راهبرد شناختي، حل مساله رياضي، كم‌توان ذهني نوع مقاله: پژوهشي

Abstract Introduction: Although a massive amount of research have been conducted on the effectiveness of cognitive guidelines related to helping students with learning disability, there is paucity of data regarding the effectiveness of such guidelines in addressing the needs of students with mental disability. The aim of this study was to determine the effect of cognitive guidelines on the improvement of mathematical problem-solving skills among female students with mental disability who were attending the 3rd Grade of middle schools across Tehran province, Iran. Materials and Methods: The present study had an experimental design with pre-test, post-test and control group. Participants were 30 girls with mental disability studying at 3rd Grade of middle schools. The participants were recruited via the multi-stage cluster method from special education schools of Tehran Province and were randomly assigned to either an experimental (n = 15) or a control (n = 15) group. Students in the experimental group received instruction combined with cognitive guidelines for 15 sessions while the controls were not provided with any guideline on the same sessions. The Wechsler intelligence test and a teacher-made test were respectively used to match the groups in terms of IQ and to measure the improvement of mathematical problem-solving skills. The data was statistically analyzed through descriptive statistics (mean, standard deviation, frequency and tables) and t test. Results: The results of this study showed that there was a significant increase in mathematical problem-solving skills of mentally disabled students in the experimental group (for whom cognitive guidelines were used) compared to those in the control group (P < 0.001). Conclusion: Problem-solving is one of many cognitive abilities that have been impaired in the students with mental disability. Instruction about cognitive strategies may result in the improvement of mathematical problem-solving skills of such students. The present results may be a valuable evidence to prove the effectiveness of cognitive strategy instruction in enhancing mathematical problem-solving skills in mentally disabled girls. Keywords: Cognitive guideline, Mathematical problem-solving, Mental disability Type of article: Original article