تبيين تاثيرپذيري ملاصدرا از ابن عربي در مسيله قواي ادراكي باطني

Clarification of Ibn Arabi’s Influence on Mulla Sadra regarding the Faculties of Inner Perception

يكي از شاخه‌هاي مهم در مسايل فلسفي، مباحث انسانشناسي است كه در آن، بحث از قواي ادراكي ظاهري و باطني آدمي از اهميت ويژه‌يي برخوردار است. در اين نوشتار ابتدا باختصار، ذيل عنوان مقدمه به تاريخچه اين بحث در فلسفه اسلامي، سپس بتفصيل به مقايسه آرا ابن عربي و ملاصدرا درباره هريك از قواي باطني ميپردازيم. ‌خيال بعنوان اصليترين قوه بطور ويژه‌يي مورد توجه قرار ميگيرد، بطوريكه ساير قوا، شيون و مراتب آن محسوب ميشوند. نگارنده در پي روشن‌ساختن تاثير ابن عربي بر ديدگاههاي صدرالمتالهين است كه اين تاثير در مواردي همچون عدم تغاير خيال با حس مشترك، اتحاد واهمه و عاقله، فعال بودن خيال، ارجاع تمامي ادراكات به نفس ناطقه و تعلق فكر به مرتبه خيال هويدا ميشود. اشاره به فعال‌بودن خيال، ادله تجرّد مثالي آن و رابطه نفس با صور خيالي خاتمه‌بخش اين نوشتار است.

One of the important branches of philosophical problems includes the discussions of anthropology, from among which the problem of the faculties of human inner and outward perceptions are of particular importance. In the introduction of this paper, the writers initially provide a brief account of this problem in the history of philosophy. Then they compare the ideas of Ibn Arabi and Mulla Sadra concerning each inner faculty in detail. As the main faculty, imagination has received such particular attention that the other faculties are considered to be its modes and levels. Here, the writers intend to clarify Ibn Arabi’s influence on Mulla Sadra’s views. This influence is mainly observed in relation to problems such as the lack of difference between imagination and the common sense, the union of the faculty of estimation and the intellect, the activity of imagination, referring all perceptions to the rational soul, and the dependence of thought on the level of imagination. At the end of this paper, the writers refer to the dynamism of imagination, the proofs for its ideal immateriality, and the relationship of the soul to imaginal forms.