بررسي تطبيقي اتحاد عاقل و معقول در فلسفه ملاصدرا و وحدت استعلايي نفس در فلسفه كانت

A Comparative Study of the Union of the Intellect and the Intelligible in Mulla Sadra and the Transcendental Unity of Apperception in Kant

مسيله تقابل يا تطابق عين و ذهن از ابتداي تاريخ فلسفه، ذهن متفكران را بخود مشغول داشته است. در ميان اين متفكران بزرگ ملاصدرا و كانت دوگانگي ذهن و عين را نامقبول دانسته و قايل به نوعي يگانگي شده‌اند. اين مسيله در ملاصدرا امري محرز است، اما در كانت برغم تاكيد ويژه وي بر اهميت آن، بجهت غموض بسيار شديد مسيله، تاكنون بسان امري ناشناخته باقي مانده است. اين جستار مدعي است كه كانت اگرچه در ابتدا از تبعيت عين از ذهن سخن ميگويد، اما درنهايت نوعي يگانگي آندو را پذيرفته است. اين مسيله كه در كاركرد وحدت استعلايي ادراك نفساني نهفته است با اتحاد عاقل و معقول در ملاصدرا قابل بحث و بررسي است.

The problem of the opposition or compatibility between the object and subject has occupied the minds of thinkers since the beginning of the history of philosophy. From among all prominent thinkers, Mulla Sadra and Kant disagree with the duality of the subject and object and believe in a kind of union between them. This problem is evident in Mulla Sadra’s philosophy; however, in spite of Kant’s particular emphasis on its importance, it has remained unknown in his works due to its extreme complexity. In this paper, the writers claim that, although Kant initially speaks of the dependence of the object on the subject, he ultimately accepts their oneness in a way. This problem, which is rooted in the function of the transcendental unity of apperception can be studied and discussed at the same time with Mulla Sadra’s union of the intellect and intelligible.