تحليل محتواي برنامه‌هاي فرهنگي دوره متوسطه بر اساس نمادهاي ملي و مذهبي

Content Analys Of The Caltural Activities In The Secondary Education Baced On National And Relious Simbols

پژوهش حاضر با هدف شناخت فعاليت‌هاي فرهنگي دوره متوسطه از حيث تاثيرگذاري بر شكل‌گيري وتقويت هويت ملي و مذهبي نوجوانان انجام گرفت. بدين منظور، با بهره‌گيري از روش توصيفي و تكنيك تحليل محتوا، برنامه‌هاي مصوب فرهنگي و مذهبي دوره متوسطه در سال تحصيلي1390 مرتبط با نمادهاي هويت ملي ومذهبي تجزيه وتحليل شد. جامعه مورد مطالعه، كليه برنامه‌هاي فرهنگي مصوب معاونت پرورشي وزارت آموزش و پرورش را دربرمي‌گيرد. پژوهشگر در اين پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گيري هدفمند دفتر فضا سازي قرآني ودفتر فرهنگي ـ هنري را به دليل احتمال بيشتر برنامه‌هاي فرهنگي جهت تحليل انتخاب نمود. ابزار گردآوري داده‌ها كليه اسناد و مدارك مربوط به برنامه‌هاي فرهنگي دوره متوسطه در دو دفتر مزبور است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه اين برنامه‌ها با هدف هويت بخشي به نسل نوجوان به نمادهاي هويت ملي و مذهبي توجه مي‌نمايد. اما اين توجه متوازن و متعادل نيست. در حيطه مولفه‌هاي ملي، نمادهاي دفاع از سرزمين، پرچم، سرود ملي و شعر وادب بيشترين توجه را به دست آورده است. برنامه‌هاي مربوط به جشن‌هاي ملي نيز محدود به دهه فجر وسالروز آزادسازي خرمشهر شده است. همچنين ميزان توجه به نمادهاي آثار و بناهاي تاريخي، لباس ايراني محدود و مقطعي است. در حيطه مولفه‌هاي مذهبي، نمادهاي هويت ديني كه انعكاس دهنده ارزش‌هاي ديني در يك جامعه مذهبي است، جلوه و برجستگي بيشتري در مقايسه با نمادهاي هويت ملي در اين برنامه‌ها داشت. برنامه هاي فرهنگي دوره متوسطه بيشترين توجه را به كتاب آسماني (قرآن مجيد)، مناسك مذهبي واجب، ايثار وشهادت نشان دادند. در مجموع، داده‌ها بيانگر توجه بيشتر برنامه‌هاي فرهنگي به ارزش‌هاي مذهبي در مقايسه با ارزش‌هاي ملي است

The present study was conducted with the aim of understanding the pedagogical activities in high school level in terms of the impact on formation and strengthening the national and religious identity of the teens. For this purpose by using descriptive methods and techniques of content analysis, the pedagogical and religious approved programs for high school in 2011 academic year in relation to religious and national identity symbols were analyzed. The study population comprised all pedagogical programs approved by the Ministry of Educationʹs Deputy. The Quranic Atmosphere Office and the Art and Cultural Office selected for the analysis most likely due to pedagogical programs. The results showed that these programs with the goal of identity of the teenage generation were focused on the symbols of national and religious identity. Although, they were not balanced and have gained the most attention in the fields of national components, symbols of territorial defense, flag, national anthem, poetry and literature. The programs related to national holidays were also limited to the Fajr decade and the anniversary of the liberation of Khorramshahr. The attention level to monuments and historical symbols and Iranian clothes were limited too. In the field of the symbols of religious identity (reflecting the religious values in a religious community) had gained more effects and prominence in comparison with the symbols of national identity. In these applications, the high school pedagogical programs showed the most attention to the Holy Qurʹan, obligatory religious rituals, sacrifice and martyrdom. In total, the data indicated more attention of pedagogical programs to religious values compared with the national values.