تحليل محتواي برنامه درسي مطالعات اجتماعي دوره ابتدايي ايران از منظر توجه به ويژگي‌هاي شهروند جهاني

Content Analysis of Primary School Social Science Curriculum due to the Viewpoint of Global Citizenship Characteristics

اين پژوهش با هدف بررسي ميزان توجّه به ويژگي هاي شهروند جهاني (Global citizenship) در برنامه درسي مطالعات اجتماعي دوره ابتدايي كشورايران انجام گرفته است. دراين پژوهش ازروش توصيفي جهت مشخص نمودن مولفه‌ها و ويژگي هاي شهروند جهاني و ازروش تحليل محتوا به منظور بررسي و تحليل برنامه درسي مطالعات اجتماعي دوره ابتدايي استفاده شده است. جامعه آماري آن در بخش تحليل محتوا برنامه درسي مطالعات اجتماعي دوره ابتدايي كشور بود كه ازاين جامعه، برنامه درسي مطالعات اجتماعي پايه‌هاي چهارم و پنجم ابتدايي به روش هدفمند انتخاب شده است. ابزار جمع آوري اطلاعات، سياهه تحليل اهداف، سياهه تحليل محتواي كتب درسي، سياهه تحليل محتواي كتاب راهنماي معلم و سياهه تحليل تصاوير بود كه پس از مطالعه مباني نظري و بسترهاي قانوني، طرح پيشنهادي تهيه و تدوين شد و روايي آن توسط متخصصان علوم تربيتي و كارشناسان مربوطه تعيين گرديد. واحد تحليل جملات مندرج درمتن كتب درسي، متن اهداف، متن كتاب راهنماي معلم و نيز تصاوير مندرج در كتب درسي بوده است. در بخش تحليل محتوا مهمترين يافته‌ها بيانگر آن است كه در مجموع در برنامه درسي مطالعات اجتماعي دوره ابتدايي در بعد شناختي به ميزان 20/10 درصد، بعد عملكردي به ميزان 10/6 درصد و بعد نگرشي به ميزان 15/3 درصد به ويژگي‌هاي شهروند جهاني توجه شده است كه اين موضوع بيانگر كم توجهي به اين مولفه‌ها است. در بخش تصاوير نيز به ميزان 30 درصد به مولفه‌ها و ويژگي‌هاي شهروند جهاني توجه شده است

The aim of this study was the investigation for detection of the characteristics of global citizenship in primary school social studies curriculum. For this purpose, the researcher specified the characteristics and features of a global citizenship and then studied the content of social studies curriculum of primary school. As the first task, a descriptive method and for the second one, content analysis was used. For having a definite aim, the researcher selected social studies’ textbooks of the fourth and the fifth grades and conducted content analysis to collect data. The researcher used the lists of analysis of lessons’ objectives, student and teachers textbooks content analysis lists and picture analysis drafts. Then, based on theoretical principles and legislative based on the proposal, the validity was determined by educational experts and some other related specialists. Each sentient in lesson objectives, student and teachers textbooks as well as pictures in textbooks were analyzed. Based on the content analysis, the most important results indicated that in general, the qualities of global citizenship in curriculum developing of social studies in Iran primary schools were taken in to account at the rate of 10.20, 6.10 and 3.15 percent in cognitive domain, psychomotor domain and affective domain aspects, respectively. This issue showed that there was little consideration for the qualities of global citizenship in social studies curriculum. The results of picture analysis showed a rate of 30 percent attention to the qualities of global citizenship in social studies curriculum