تحليل تغييرات پوشش/كاربري شهرستان طالقان با استفاده از ماتريس كيفي SWOT به منظور تدوين راهكارهاي مديريت پايدار سرزمين

Analysis of Changes of Land use/Cover by using SWOT Matrix for Compling Solution for Land Use Sustainable Management of land use in Taleghan, Iran

رشد انفجارآميز جمعيت و شهرنشيني و همراه با آن، بهره‌برداري بي‌رويه از منابع محيطي و ذخاير طبيعي از جمله عواملي است كه بر محيط زيست اثر سو داشته و منابع مورد نياز براي تغذيه و گذران سالم گروه هاي انساني را در معرض تهديدهاي آشكار و پنهان قرار مي‌دهد. راز موفقيت و ترجمان بقاي اكوسيستم ها، وابسته به پويايي پايدار، پايش مستمر محيط و احاطه حداكثري بر آن خواهد بود لذا جهت در نظر گرفتن تمام جوانب بيروني و دروني مدلي تحت عنوان SWOT ابداع شده است. در اين پژوهش براي تحليل تغييرات پوشش/كاربري شهرستان طالقان ماتريس SWOT كيفي به منظور تدوين راهكاري مديريت پايدار سرزمين تدوين شد. منطقه مورد مطالعه شهرستان طالقان است كه يكي از شهرستان هاي تابعه استان البرز (كرج) بوده كه در محدوده حوزه آبخيز طالقان قرار گرفته است؛ با استناد به نتايج تحليل ماتريس SWOT توسعه گردشگري پايدار به عنوان بهترين راهبرد قوت-فرصت، اعمال قوانين آلودگي آب و خاك از طرف مراكز بهداشت منطقه به عنوان بهترين راهبرد قوت-تهديد، جلوگيري از تغيير كاربري اراضي به عنوان بهترين راهبرد ضعف-فرصت و در نهايت اجراي طرح مرتعداري به منظور كاهش رواناب سطحي و متعاقبا كاهش فرسايش خاك به عنوان بهترين راهبرد ضعف-تهديد ارايه شد. با اين وجود پيشنهاد شد مطابق با دارنماي سنجش پايداري (رهيافتIUCN) شاخص هاي مطلوبيت اكوسيستم و مطلوبيت زندگي انسان بر پايه ويژگي‌هاي بوم شناختي و دانش بومي آن مناطق كه ريشه در مشاركت مردمي دارد اندازه گيري گردد و بر اساس وضعيت پايداري راهكارهاي واقع بينانه تري اريه شود تا خللي در تعادل طبيعي اكوسيستم بروز نكند و به توسعه پايدار و درخور شهرستان طالقان بيانجامد.

Substantial population growth and urbanization arbitrarily banning the exploitation of natural resources and environmental factors adversely impacts the environment and resources necessary for nutrition and healthy life styles. The secret to success and survival of ecosystems depends on a stable, continuous monitoring of the environment. The SWOT model has been developedto consider all internal and external aspects. In this study, to analyze land use and cover changes in Taleghan,we have used SWOT as a qualitative approach to develop sustainable land management. Taleghan is a town in Alborz Province located within the Taleghan watershed. Referring to the SWOT analysis matrix sustainable tourism development was presented as the best strategy for SO,imposed regulations of soil and water pollution by the health centers as the best strategy for ST, avoidance of land use changes as the best strategy for WO, and finally the range management plan to reduce surface both runoff and soil erosion as the best strategy for WT.However, the proposed diagram of sustainability (IUCN) has two indicators,the ecosystemʹs quality and acceptance and lifestyle desirability which is based on the ecological features and indigenous areas rooted in public participation. Based on the above indicators, the presented solutions are more realistic which prevent disturbance to the ecosystemʹs natural balance which leads to sustainable development, notable in the marshes of Taleghan.