پديد آورندگان :
نقدي، اسداله نويسنده , , حصاري، محمد جواد نويسنده ,
كليدواژه :
توسعه , ايران , فراتحليل , موانع توسعه
چكيده فارسي :
آگاهي نسبت به عقب ماندگي در ايران سابقه اي ديرينه دارد. مروري كوتاه بر تاريخ پر فراز و نشيب ايران، خصوصاً طي 150 سال اخير گوياي تلاش هاي خستگي ناپذير مصلحاني چون عباس ميرزا، اميركبير، قايم مقام، مصدق و ديگراني است كه براي اعتلاي ايران و پيشرفت و توسعه يافتگي آن از هيچ كوششي فروگذار نكردند. اين تحقيق در پي آن است تا علل عقب ماندگي ايران را از طريق روش فراتحليل برخي از آثار منتشر شده در اين زمينه مورد جستجو و كنكاش قرار دهد. بنابراين سوال اساسي اين تحقيق اين خواهد بود كه از ديدگاه جامعه شناسان و نظريه پردازان مورد بررسي، چه عوامل جامعه شناختي در عقب ماندگي ايران و عدم پيشرفت و توسعه نيافتگي آن نقش داشته اند؟چارچوب نظري تحقيق بر مبناي نظريات نوسازي، نظريه وابستگي و نظريه نظام جهاني تعيين و در پ‍ژوهش مورد بررسي قرار گرفت. ضمن تشريح آثار فوق، ارتباط توسعه نيافتگي ايران با اين نظريات، بررسي شدند. با روش فراتحليل، آثار منتشر شده در زمينه توسعه نيافتگي ايران بررسي شده است. اين امر از طريق بررسي اسنادي آثار انجام گرفته است. اين آثار بر مبناي معيارهايي چون بعد زماني، جغرافيايي، موضوعي و ... انتخاب شده اند. نتايج نشان ميدهد كه تا زماني كه ايرانيان خود آمادگي پذيرش نفوذ خارجي و استعمار را نداشتند، اين عامل به تنهايي نمي توانست مانعي براي توسعه در ايران باشد. از ميان عوامل خارجي كه بررسي شده اند مي توان به امپرياليسم، استعمار، ايجاد زمينه براي فرار مغزها و انتقال تكنولوژي اشاره كرد. موانع سياسي و به ويژه استبداد تاريخي و آمادگي ايرانيان در پذيرش استبداد حايز رتبه نخست در ميان عوامل متعددي بوده است كه در اين آثار به آن ها اشاره شده است. كتاب هايي كه مسايل اجتماعي و نقش اين مسايل را در توسعه نيافتگي ايران مدنظر داشته اند، به دو مورد بيشتر اشاره داشته اند: يكي نقش چندپارگي ها و گسست هاي اجتماعي و ديگري نقش نابرابري هاي اجتماعي در عقب ماندگي ايران.
چكيده لاتين :
? Awearness to undevelopment in Iran has long record. An overview in Iranʹs histori, specially during recent 150 years in without fatigue efforts of the reformers such as Abbas Mirza, Amir Kabir, Ghaem Magham, Mosaddegh and the others for Iran progress and development have done efforted. This research trys to analysis some of published works by meta-analysis mentioned fields. So, the main question of this research was what sociologic factors have role in Iranʹs undevelopment from point of sociological view? Theorytical frame work of this research, was in sociology of development and undevelopment such as modernization theory, dependency theory and global system theory, was analysised. On this sequence, during analysis of these theories, the undevelopment connection in special case in Iran, with these theories, were analysised. This work is done by documentary analysis of mentioned works. The works have been selected on base of the cretenia such as time, subject and other dimentions .Some of the most important results are: noticeable part of these works analysis the factors that can be named under general title of development internal obstacles. In belief of these authers, until Iranians, themselves have not been acception of external influence and colonization, this factor solely couldnʹt be the obstacle for development in Iran. Between external factors that have been analysised, we can point to Imperialism, colonization, led to for brains drian and technology transfer. Political obstacle, specially historical despotism and Iranian acceptance of despotism, has been first one between different factors, that in these works, we are pointed. The works that refers to social problems and its role of these problem take into account in Iran undevelopment, from two points: first: the role of social interruption and second, the role of social inequality.
