بررسي مفهومي باغسازي‌ ايراني در رويكرد پديدارشناسي در معماري منظر، تبارشناسي و شاخص‌شناسي

Conceptual Study of Iranian Garden Design from the Standpoint of Phenomenology in Landscape Architecture, Genealogy and Index logy

باغسازي ايراني به عنوان يكي از اصلي‌ترين پديده‌ها در ساختار شكل‌دهنده به معماري و ساخت محوطه‌ها و فضاهاي باز در تاريخ ايران و تمام سرزمين‌هاي تحت نفوذ آن حضور داشته است. به واسطه اين حضور، ايرانيان در تمام شيون زندگي فردي و جمعي خود، ارتباط نزديكي با اين سنت و پديده كهن داشته‌اند ازاين‌رو مي‌توان باغسازي ايراني را به عنوان يكي از اصلي‌ترين پديده‌ها در ساختار شكل‌دهنده به منظر و به‌طور عام طراحي محيط مصنوع در گذشته تاريخي ايران نام برد. در اين پژوهش قصد ارزش‌گذاري و برتري بخشيدن به باغسازي ايراني در معماري منظر را نداريم، بلكه هدف اصلي در پژوهش حاضر بيان احراز هويت در معماري منظر از طريق بررسي مولفه‌هاي فضا در باغسازي ايراني است. اينكه خوانايي فضا در ساختار كالبدي باغ ايراني براي مخاطب امروزي چگونه احراز مي‌گردد و اينكه آيا ساختار كالبدي اين پديده در خاطره جمعي ايرانيان، هنوز حضوري قابل توجه دارد يا نه، مورد توجه پژوهش حاضر نبوه و هرگونه پرسش در علل پيدايش اين تفكرات نيازمند واكاوي در پژوهش‌هاي ديگر است. روش تحقيق در اين پژوهش از نوع توصيفي ـ تحليلي و جمع‌آوري اطلاعات به شيوه كتابخانه‌اي و ميداني بوده است. نتايج حاصل در اين پژوهش بيانگر آن است كه باغسازي ايراني، نظامي از شكل‌گيري مكان در همه ابعاد پديدارشناسانه اين مفهوم بوده است و مي‌توان از آن به عنوان يك نظام شايسته در معماري منظر معاصر به عنوان يكي از انتخاب‌هاي پيشرو در امر طراحي و ساماندهي محيط مصنوع در ارتباط با طبيعت، بدان پرداخت.

Persian garden design is one of the main elements in the architecture and landscaping in Iran and the whole lands influenced by the Iranian culture. This phenomenon has always been present in Iraniansʹ life and they have had a close connection to this ancient tradition. Hence, it can be said that Persian garden design is one of the most crucial features in shaping Landscape, in particular, and creating built environment, in general, throughout the Iranian history. In this research, we don’t intend to valuate the Persian garden design or favor it in Landscape architecture. Our purpose in this study is to seek our identity in Landscape architecture through examining space elements in the Persian garden design. How this space in the physical structure of Persian garden is grasped by viewers or whether the physical structure of this phenomenon still persists in the collective memory of Iranians is not the point to be scrutinized by this research. Any answer to these questions requires probing into other fields. The research methodology in this study was descriptive and analytical and we have collected data in field and bibliographic investigations. This study shows that the Persian garden design is a systematic space shaping with respect to all phenomenological aspects of this concept, and it can be described as a worthy system in Landscape architecture and a pioneering approach in designing and organizing built environment in connection with nature.