ارزيابي آسيب پذيري شهر با رويكرد پدافند غير عامل با استفاده از روش دلفي؛ نمونه موردي: شهر بيرجند

Urban Reorganization with Focus on Passive Defense (Case Study: Birjand)

«پدافند غير عامل» از جمله موضوعاتي است كه در سال هاي اخير در طرح ها و برنامه هاي شهري مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر در طرح هاي جامع شهري اين موضوع شامل ضوابط مشخص در مورد مكان يابي كاربري ها و مقاوم سازي بناها مي باشد كه مي تواند براي هر شهري (نه صرفا شهري كه مورد مطالعه است)، استفاده شود. اين پژوهش با ارايه روشي كه در آن شهر و عناصر شهري تاثير گذار در موضوع پدافند غير عامل مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرند، به دنبال كاهش خسارات احتمالي حاصل از حملات نظامي در شهرها مي باشد. بيرجند يكي از شهرهاي مرزي كشور است كه به علت موقعيت آن به عنوان مركز استان خراسان جنوبي و استقرار مراكز مديريتي و فرماندهي در آن، از جايگاه ويژه اي برخوردار است. بمنظور شناخت عناصر آسيب پذير با رويكرد پدافند غير عامل دراين شهر،‌ با توجه به مطالعات پيشين در اين زمينه از روش دلفي استفاده گرديد. بر اين اساس فهرستي بيست گانه از عناصر آسيب پذير تهيه و با روش تحليل سلسله مراتبي (AHP)، ارزش گذاري و با استفاده از نرم افزار GIS و روش درون يابي تراكمي، پهنه بندي آسيب پذيري شهر بر اساس اين عناصر تهيه شد. علاوه بر عناصر آسيب پذير، شاخص هاي شهري تاثيرگذار در اين موضوع نظير تراكم هاي جمعيتي و ريزدانگي قطعات نيز مورد بررسي قرار گرفته و بر اساس آنها پهنه بندي آسيب پذيري شهر ارايه گرديد. پهنه هاي حاصل در نهايت با يكديگر تلفيق شده و پهنه بندي آسيب پذيري شهر بيرجند با رويكرد پدافند غير عامل تهيه شد. در پايان با توجه به تحليل هاي صورت گرفته در مورد هر يك از عناصر شهري، راهكارهاي لازم به منظور كاهش خسارات ناشي از حملات نظامي ارايه گرديد.

Passive defense is one of the contemporary issues, which has been considered in urban plans. Nowadays, this issue is included in urban master plans via setting specific regulations on location of land uses and empowering of buildings which can be used for all cities(not only the case study). This research contributes to decrease in possible damages from military attacks in cities by introducing a new method, analyzing city and it`s effective elements on passive defense. Birjand is one of the border line cities of Iran which due to be the center of Southern Khorasan province and locating of managerial and strategic centers, has a special condition. To identify the vulnerable elements of this city from passive defense point of views, the Delphi method were used regards to the previous studies had been done on this issue? Base on this, a twenty-item list containing the vulnerable elements prepared and valued by Analytic Hierarchy Process (AHP). Then the vulnerability layer produced with the interpolation density analysis using GIS software. In addition to the vulnerable elements, the effective urban indexes on this issue such as population densities and size of plots have been surveyed in order to prepare the vulnerable layer of the city. After this, the produces layers mixed with each other and make the final vulnerable zoning of Birjand with passive defense approach. At the end, based on the analysis conducted about each urban element, the mitigating solutions and recommendations proposed in order to decrease the level of damages from military attacks.