بررسي مسير تجاري شرق به غرب، بر اساس قصه مهر و ماه

Analyzing the east - west Trading Road Based on the fiction of “Mehr-o- Mah”

پس از رونق نگارش كتابهاي جغرافيايي در سدههاي نخستين اسلامي، شاهد يك دوره ركود شگفتانگيز در اين زمينه، در عصر صفويان هستيم. هرچند اين ركود، از يك قرن قبل از صفويه آغاز ميشود و تا يك قرن بعد از آنان هم ادامه مييابد؛ اما اين شگفتي از آن رو بيشتر ميشود كه در همان دوران، اكتشافات جغرافيايي اروپاييان در جريان بود و دانش جغرافيا، تحولات مهمي را از سر ميگذراند. در فقدان منابعي كه بتوان دانش جغرافيايي ايرانيان آن دوره را بر اساس آنها ارزيابي كرد، يك افسانه قديمي موسوم به «مهر و ماه»، كه در اوايل عصر صفوي بازسازي شده، به گونهاي قابل توجه دربردارنده دركي مشخص و منظم از جغرافياي عالم است. اين افسانه، هر چند جنبههاي عاشقانه، عارفانه، رمزي و عياري دارد؛ اما از خلال آن، ترتيبي مشخص از جغرافياي شرق تا غرب دنياي قديم را ميتوان مشاهده كرد؛ در حالي كه هنوز خبري از كشف يك قاره جديد در آن ديده نميشود.

Following a boom in writing Geographical books during the first centuries of the Islamic era, a period of surprising recession occurs during the Safavids. Although it started a century before the Safavids and dragged on for another one, and since the European geographical explorations were still ongoing and the science of Geography developed vastly, it seems more surprising and prominent. Amid the scarcity of resources for evaluating the Iranians knowledge of Geography in that period, there is an old fiction in the name of “Mehr –o-Mah” that reviewed in the beginning of the Safavid period and contains a regular and outstanding perception of the world geography. However it has romantic, mystic, cryptic, and deceitful aspects, but we can observe through it a significant order of east to west geography of ancient world , when there is no news of the discovery of a new continent.