آزمون پولي بودن تورم و شناسايي عوامل موثر بر تورم در اقتصاد ايران (1387ـ 1338)

Test of Monetary Inflation and Identity Causes of Inflation (The Case of Iran) 1338-1387

هدف اين پژوهش، آزمون پولي بودن پديده تورم در اقتصاد ايران و شناسايي عوامل موثر بر تورم از طريق برآورد دو الگوي اقتصادسنجي متفاوت و در دوره زماني اي معادل نيم قرن يعني سال هاي 1338-1387 (1960-2009) است. بنابراين پژوهش حاضر ضمن هدف قرار دادن اثر مستقيم حجم پول و نقدينگي بر تورم در قالب نظريات مكتب پولي، به بررسي و شناسايي ساير عوامل موثر بر تورم مانند توليد ناخالص داخلي، نرخ ارز در بازار موازي ارز، شاخص قيمت كالاهاي وارداتي، نرخ بهره داخلي، نرخ بهره خارجي و درآمدهاي نفتي مي پردازد، تا درجه اهميت و نقش اين عوامل را در شكل‌گيري فشارهاي تورمي برآورد نمايد. ضمناً در پژوهش حاضر به منظور بررسي روابط بين متغيرهاي مذكور و سطح عمومي قيمت ها، دو مدل اقتصادسنجي متفاوت، برآورد مي شود. آزمون هاي پايايي بر روي متغيرها نشان مي دهد كه با مجموعه اي از متغيرهاي I(0) و I(1) روبرو مي باشيم، لذا جهت برآورد اين نوع الگوها از روش خودتوضيح با وقفه هاي گسترده (ARDL) استفاده شده است. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه 1- بين تورم و حجم نقدينگي در اقتصاد ايران رابطه مثبت و معناداري وجود دارد ولي اين رابطه يك به يك نيست. 2- پديده تورم در اقتصاد ايران صرفاً يك پديده پولي نيست. 3- افزايش حجم نقدينگي يكي از عوامل مهم ايجاد تورم در اقتصاد ايران است، ولي مهم ترين عامل نيست. 4- غير از حجم نقدينگي عوامل مهم و تاثيرگذار ديگري مانند توليد ناخالص داخلي، شاخص قيمت كالاهاي وارداتي، نرخ بهره داخلي، نرخ بهره خارجي و درآمدهاي نفتي در ايجاد تورم موثرند.

The purpose of this study is the monetary inflation test in Iran’s economy and the identification of influential factors in inflation by estimation of two different econometrics models and during the period of a century half, i.e. the years between 1960-2009. So the current study aims at not only focusing on the direct impacts of volume of money and liquidity on inflation in the frame of monetary theories, but also distinguishing the other effective factors on inflation like gross domestic products, the exchange rate in the market parallel, imported price index, domestic interest rate, foreign interest rate and oil incomes in order to estimate the importance of these factors in forming the inflationary pressures. indeed two models of different econometrics would be estimated in order to study the relations among the aforementioned variable and the level of general prices. The stationary tests on the variables show that some variables of I(0) and I(1) are to be confronted, Accordingly the method of auto-regressive distributed lag (ARDL) are applied to estimate these kinds of models. The outcomes of the study show that 1- there is a kind of positive and meaningful relations between the inflation and liquidity in Iran’s economy, but this relation is not one to one; 2- the inflation phenomenon is not just the monetary one in Iran’s economy; 3- increase of liquidity content is one of important factors in causing inflation in Iran’s economy, but it is not the most important factor; 4- except for the content of liquidity there are some other influential factors in causing inflation like gross domestic product, the imported price index, domestic interest rate, foreign interest rate and oil incomes.