تحليلي بر خصوصي سازي بخش حمل و نقل در ايران؛ موانع و محدوديتها

Analyzing Privatization of Transportation in Iran; Barriers and Obstacles

سياست خصوصي‌سازي و اجراي اصل 44 به عنوان راهبرد اساسي رشد اقتصادي كشور تلقي مي شود. نگاهي به عملكرد خصوصي‌سازي در كشور و تجارب ساير كشورها، مبين اين مطلب است كه برنامه‌هاي خصوصي‌سازي در بسياري از موارد با مشكلات و موانع متعددي رو به رو مي‌شوند كه در صورت عدم توجه به اين چالش‌ها و موانع، دسترسي به اهداف معين شده را با مشكل مواجه مي‌سازد. حمل و نقل به عنوان يكي از بخش هاي مهم در توسعه اقتصادي كشور، نياز روزافزوني به توسعه هرچه بيشتر و باكيفيت تر داشته و نيازمند مشاركت بيشتر بخش خصوصي است. در اين ميان توجه به موانع ورود بخش خصوصي به حوزه حمل و نقل به عنوان يكي از بخش‌هاي اثرگذار در اقتصاد كشور از ضروري‌ترين و مهم‌ترين مسايل در برنامه‌ريزي و هدايت بخش خصوصي به سرمايه گذاري در اين بخش از اقتصاد است. اين مقاله تلاشي است در جهت تحليل و بررسي موانع و چالش‌هاي موجود بر سر راه خصوصي‌سازي حمل و نقل در ايران كه به تفكيك در حوزه ساختارهاي اقتصادي و ماهيت و ساختار حمل و نقل مورد اشاره قرار گرفته است. بر اساس نتايج اين بررسي، مهمترين موانع خصوصي سازي حمل ونقل عبارتست از: عدم ثبات و امنيت اقتصادي، دخالت هاي انحصارگرايانه دولت، دخالت دولت در نظام قيمت گذاري خدمات، موانع و مشكلات ناظر بر قوانين و مقررات، ضعف بازار سرمايه و نهادهاي مالي، وجود آثار خارجي در بخش حمل و نقل و بالا بودن هزينه‌هاي ثابت مربوط به زيرساخت‌ها.

Privatization policy and implementation of 44 Principal of Law is the main strategy of economic growth in Iran. Looking at privatization experience in our country and other countries show that privatization program in most of the cases face to many obstacles and difficulties that neglecting these issues lead to not achieving such determined goals. Transportation as an important economic sector needs to develop and become more efficient than before that this action need more participation of private sector. In this topic, considering barriers of private sector participation in transportation is the most necessary issue in planning and guiding the private sector to investing in this sector of economy. This article is an effort to sort out and investigate those obstacles of privatization of transportation in Iran that categorized in both economic infrastructures and special issues of transportation sector. Based on the result of this paper, major obstacles of privatization of transportation are: lack of economic safety, government monopolistic interference, government interference in pricing process, obstacles in regulations, weakness in capital market and financial institutions, externalities in transportation sector and high costs of infrastructures and fixed costs.