مطالعه اثر متغيرهاي اقليمي (دما و بارندگي) بر رويش سالانه سپيدار

Investigation of Climate Variables (Temperature and Precipitation) Effects on Populus alba Annual Growth

گونه‌هاي درختي تندرشدي مانند سپيدار نقش مهمي در تامين مواد اوليه چوبي دارند و از اين‌رو مطالعه سازگاري آن با شرايط آب و هوايي و تاثير شرايط آب و هوايي بر رويش اين گونه‌هاي چوبي مهم به‌نظر مي‌رسد. هدف اين مطالعه بررسي تاثير متغيرهاي آب و هوايي شامل دما و بارندگي بر رويش سالانه سپيدار بود و جمع‌آوري نمونه‌هاي رويشي در جنگل‌كاري‌هاي اطراف ساري انجام گرفت. با استفاده از مته رويش‌سنج از 10 درخت و از هر درخت 2 نمونه در ارتفاع برابر‌ سينه انتخاب شد. نمونه‌ها براي اندازه‌گيري و آناليز آماده شدند. پهناي دواير سالانه به كمك برنامه گرافيكي CorelDrow اندازه‌گيري و سپس به كمك روش‌هاي آناليز دواير سالانه مورد بررسي قرار گرفت. طول سري زماني از سال 1360 تا سال 1387 (27 سال) ثبت شد. به كمك برنامه COFECHA مقادير اندازه‌گيري شده كنترل و با استفاده از برنامه ARSTAN شاخص دواير سالانه محاسبه شد. در نهايت گزارش آماري برنامه بيانگر حساسيت 25 درصدي شاخص دواير سالانه به عوامل محيطي بود و ميانگين همبستگي بين نمونه‌ها 5/0 يا 50 درصد محاسبه شد. مقادير سري زماني دواير سالانه به‌صورت شاخص با مقادير بارندگي و دماي هواي ثبت شده در ايستگاه‌هاي منطقه مورد مقايسه قرار گرفت. نتيجه ارزيابي نشان داد كه افزايش درجه حرارت در اوايل تابستان (ماه جولاي) رويش سپيدار را محدود كرده و بارندگي اوايل بهار (آوريل) بر رويش آن اثر مثبت داشت. بنابراين سپيدار گونه درختي حساس به درجه حرارت زياده بوده و در شرايط خشك و كم‌آبي رويش آن كاهش مي‌يابد و به ‌اين جهت تامين نياز آبي مي‌تواند رويش سالانه و حجم چوب توليدي را در سال و در واحد سطح افزايش دهد.

Fast-growing tree species such as poplar have important role in supplying raw wood materials. The main purpose of present study was to evaluate the impact of climate variables (namely temperature and rainfall) on poplar growth. Samples were collected using increment borer from poplar trees around city of Sari, Iran. Ten samples were extracted and then prepared for measuring and analyses. Tree ring widths were measured by Corel Draw 10 graphical program and using dendrochronological methods analysis. Time series span were recorded 27 years (1982-2008). Quality and measuring control were performed using COFFECHA and computed tree ring index by ARSTAN program. Analysis showed that sensitivity is 25% and correlation coefficient between trees was 50%. Comparing the tree ring index with annually recorded climate variables showed that increasing of temperature in July had negative effects on annual growth. In addition, rainfall in April had positive effects on annual growth of poplar trees. Finally, it is to be noted that poplar is a sensitive tree to high temperature and its growth is decreased in dry condition.