شناسايي آلودگي فلزات سنگين در جنگل‌هاي مانگرو استان بوشهر

Identification of Heavy Metals Contamination at Bushehr Mangroves

در مناطق ساحلي استان بوشهر در جنوب كشور ايران درختان مانگرو وجود دارد كه اين گياهان قرن‌هاست به عنوان دارو‌هاي سنتي و همچنين علوفه دام مورد استفاده مردم بومي قرار مي‌گيرند. دانسته‌هاي اندكي در باره سطوح فلزات سنگين در جنگل‌هاي مانگرو ايران وجود دارد. به منظور تعيين سطوح فلزات سنگين و شناسايي منابع آنها در اين پژوهش از روشهاي آماري تجزيه به مولفه‌هاي اصلي (PCA) بهره گرفته شد كه نقش اساسي در نمايش پراكندگي‌هاي الگوها در محيط زيست دارد. به طور كلي PCA براي تجزيه و تحليل تغييرپذيري فضايي آلاينده‌ها استفاده مي‌شود ولي در تعيين منابع آلودگي و شناسايي منابع كليدي آلاينده‌ها براي اهداف پايش محيط زيست نيز از توانايي ويژه‌اي برخوردار است. در اين مطالعه رسوبات سطحي (صفر تا 10 سانتيمتر) سه رويشگاه مانگرو استان بوشهر واقع در مجاورت فعاليت‌هاي توسعه نفت و گاز پارس جنوبي به منظور تجزيه‌و‌تحليل فلزات سنگين در بهار سال 1388 نمونه برداري شد. دامنه غلظت فلزات سنگين به ترتيب براي آلومينيم، آهن، كادميوم ، مس ، نيكل، سرب ، واناديوم و روي برابر با؛ 89/14511، 72/30736، 72/1، 04/46، 14/64، 8/94، 33/311 و 46/181 ميكرو گرم بر گرم تعيين شد. نتايج تحليل‌هاي PCA نيز نشان داد كه با كاهش اثر دانه‌بندي با نرمال كردن داده‌هاي فلزات سنگين با ميزان ذرات كوچكتر از 63 ميكرون رسوب، عواملي كه تغييرپذيري فلزات را تحت تاثير قرار مي‌داد مانند مينرالوژي، منابع آلاينده‌هاي مصنوعي و منابع آلودگي نفتي به طور كامل قابل شناسايي و تفسير است.

Mangrove trees occur along the coastal areas of Bushehr province, south Iran and these plants have been used in traditional medicine and fodder for centuries. Heavy metals are known to pose a potential threat to terrestrial and aquatic biota. However, little is known on the levels of heavy metals found in mangrove in Iran. To understand levels of heavy metals and identified heavy metal source, we used mathematical methods. Principal components analysis (PCA) is a multivariate statistical technique capable of discerning patterns in large environmental datasets. Typically, PCA has been used to examine the spatial variability of contaminants. However, it has also been used to discriminate between contaminant sources and to identify key variables for environmental monitoring purposes. Surface mangrove sediments (0–10 cm) collected from three mangrove sites in Bushehr, northern Persian Gulf were sampled for metal contamination analysis in April 2009. The concentrations ranged (in µg g-1 dry weight): Al, 1795-30240; Fe,6425-51530; Cd, 0.6-3.45; Cu, 14.1-98.28; Ni, 14.1-204.54; Pb, 34.15-191.6; V, 57.38-825.26 and Zn, 44.91–306.15; respectively. Reducing the in?uence of grain size using granulometric normalisation mean that other factors affecting metal variability, including mineralogy, anthropogenic sources and oil pollution, could be identi?ed and interpreted more clearly.