برآورد اجزاي واريانس ژنتيكي و تعيين تركيب پذيري لاين هاي آفتابگردان از طريق تجزيه لاين در تستر

Evaluation of Genetic Variance Components and CombiningAbility in Sunflower Lines Based on Line × Tester Analysis

به منظور برآورد اجزاي واريانس ژنتيكي و قابليت تركيب پذيري لاين‌ هاي آفتابگردان، آزمايشي با استفاده از 41 ژنوتيپ شامل 13 والد پدري، دو والد مادري و 26 هيبريد حاصل از آنها در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر تيمار براي كليه صفات به جز صفت تعداد روز از كاشت تا سبز شدن معني‌دار شد. ميانگين مربعات والدين در مقابل تلاقي و نيز اثر والدين براي اكثر صفات معني‌دار شد. اثر تلاقي ها براي كليه صفات معني‌دار شد. اثر لاين ها براي صفاتي نظير روز تا رسيدگي، ارتفاع بوته و عملكرد دانه در كرت معني‌دار شد. ميانگين مربعات تسترها براي صفاتي چون عملكرد دانه در كرت، وزن هزار دانه و درصد روغن معني‌دار شده است. اثرات متقابل لاين در تستر جز در صفات وزن هزار دانه و روز تا 5% گل دهي براي بقيه صفات معني‌دار نبوده است. نتايج ارزيابي تركيب پذيري، تستر (CMS19) و هيبريد (CMSB × R7) را به عنوان مناسب ترين لاين و هيبريد تعيين كرد. براي صفت عملكرد دانه در كرت واريانس افزايشي بيشتر از واريانس غالبيت و براي صفات وزن هزار دانه و عملكرد روغن واريانس غالبيت بيشتر از واريانس افزايشي برآورد شده است.

A study was conducted to investigate the genetic variance components and the combinig ability of sunflowers lines at the Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, IRAN in 2006. A total of 41 genotypes including 2 CMS, 13 restorer and their 26 corresponding hybrids were evaluated in a line × tester approach. The analysis of variance indicated that significant differences existed among genotypes for all of the studied traits except the days from sowing to emergence. The significance of the parents vs crosses variance indicated the presence of heterosis for days to maturity, diameter of head, grain yield and oil yield. The effect of parents was significant for most of the traits except for number of leaves, grain and oil yield. The effect of lines was significant for days to 5%, 50% and 75% flowering, days to maturity, number of leaves, length and width of leaf, plant height and grain yield. The testers effect was significant for plant height, grain yield, 1000 ‎grain weight and oil content. The effect of line × testers was significant only for 1000 ‎grain weight and days to 5% flowering. Based on general and specific combining abilities, CMS19 (tester) and CMSB × R7 were the best line and hybrid, respectively. The additive genetic effect was important in controling grain yield while dominance gene effect was important in controling 1000 grain weight and oil yield.