ارزيابي اثر تنش خشكي بر پايداري غشاي سلولي،سرعت فتوسنتز،محتوي نسبي آب و عملكرد دانه چهار رقم لوبيا چيتي

Effect of Drought Stress on Cell Membrane Stability, Photosynthesis Rate, Relative Water Content and Grain Yield of Pinto Bean (Phaseolus vulgaris L.) Cultivars

لوبيا چيتي گياهي حساس به تنش خشكي است، در عين حال در اين گياه از لحاظ مقاومت به خشكي تنوع ژنتيكي مشاهده مي شود. به منظور بررسي اثر تنش خشكي بر ويژگيهاي فيزيولوژيكي و عملكرد دانه ارقام لوبيا چيتي كشت شده در استان زنجان،آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار در مزرعه پژوهشي دانشگاه زنجان انجام شد. سطوح آبياري( شاهد و تنش خشكي) در كرت هاي اصلي و ارقام لوبيا چيتي ( تلاش،COS16، محلي خمين و G14088)، در كرت هاي فرعي قرار داده شدند. نتايج به دست آمده نشان داد كه رقم COS16 از بيشترين ميزان فتوسنتز(069/4 ميكرو مول دي اكسيد كربن بر متر مربع بر ثانيه)، پايداري غشاي سلولي(77/21 درصد) و محتوي نسبي آب(34/69 درصد) در شرايط تنش خشكي برخوردار بود. در ضمن ميزان كاهش فتوسنتز و محتوي نسبي آب در رقم COS16 نسبت به ساير ارقام در شرايط تنش خشكي نسبت به شاهد كمتر بود. همين رقم حداكثر عملكرد دانه را در شرايط تنش داشت(1346 كيلوگرم در هكتار) و ميزان كاهش عملكرد دانه آن در شرايط تنش نسبت به شاهد كمتر از ساير ارقام بود. بنابراين به نظر مي رسد ارقامي كه بتوانند در شرايط تنش خشكي، يكپارچگي غشاي سلولي خود را حفظ كنند ، از سرعت فتوسنتز بالاتري برخوردار بوده و عملكرد بيشتري خواهند داشت.

Pinto bean is a susceptible plant to drought stress. However, there is genotype variation for this trait in this plant. In order to investigate the effects of drought stress on physiological traits and grain yield of pinto bean genotypes cultivated in Zanjan province, an experiment was conducted as spilt plot based on a completely randomized block design with four replications at Zanjan university research farm. Irrigation levels (control and drought stress) and genotypes (Talash, G14088, Khomein and COS16) were set in the main and subplot, respectively. Results indicated that COS16 showed maximum photosynthesis rate, cell membrane stability and relative water content under drought stress. Also, COS16 genotype exhibited the least reduction for photosynthesis rate and relative water content reduction under drought stress in comparison to control. In addition, this cultivar had maximum seed yield and minimum seed yield reduction under drought stress in comparison to control. Thus, it seems that under drought stress, cultivars with stable cell membrane will produce higher seed yield because of higher photosynthesis rate.