بيماري لكه‌قهوه‌اي برنج و شناسايي قارچ‌هاي ايجاد كننده آن در استان گلستان

Rice brown spot disease and indentification of the causal agent fungi in golestan province

بيماري لكه ‌قهوه‌اي، يكي از بيماري هاي بذرزاد برنج است كه در كليه مراحل رشد گياه از خزانه تا مزرعه، روي گياه ديده مي‌شود و خساراتي را از جنبه كيفي و كمي به محصول وارد مي كند. هر چند اين بيماري در بيشتر نقاط كشور كه در آنها برنج كشت مي‌شود وجود دارد، ولي اطلاعات دقيقي از پراكندگي بيماري، تنوع گونه‌ها و همچنين ميزان خسارت هاي وارده در استان گلستان موجود نيست. از اين رو، مطالعاتي در زمينه شناسايي بيماري و گونه‌هاي قارچ‌هاي عامل اين بيماري در اين استان به عمل آمد. براي اين منظور، ابتدا از 83 مزرعه برنج در استان نمونه‌برداري شد. نمونه‌هاي گياهي جمع‌آوري شده جهت جداسازي قارچ عامل بيماري پس از ضدعفوني سطحي روي محيط PDA قرار داده شدند و بدين ترتيب 101 جدايه به دست آمد. بررسي صفات مورفولوژيكي كنيدي و كنيديوفر، فرآيند تشكيل كنيدي و نحوه جوانه‌زني آنها نشان داد كه قارچ‌هاي عامل بيماري متعلق به جنس Bipolaris هسـتند و دو گونه Bipolaris oryzae و Bipolaris spicifera شناسايي شد. گونه B. oryzae 25 درصد و گونه B. spicifera 75 درصد از كل جدايه‌ها را شامل شد. آزمايش بيماريزايي روي نشاهاي برنج ارقام دمسياه، آمل، طارم ندا، طارم عسگري و سنگ طارم انجام گرفت كه نشان داد اين قارچ ها روي برنج، بيماريزا بوده و موجب بروز علايم مشخص بيماري لكه قهوه اي برنج مي شوند. جدايه ها همچنين قادر به آلوده كردن گندم، جو و علف هاي هرز سوروف (Echinocloa crus-gali (L.) P.Beauv) و فالاريس (Phalaris minor L.) نيز بودند.